Rwandese pionnen op het Congolese schaakbord

Uit zowat alle gesprekken die correspondent Tim Van Steendam had met de mensen op het terrein in Oost-Congo komt de overtuiging naar voren dat rebellenbeweging M23 vooral lijkt te willen aansturen op onderhandelingen met de Congolese regering, net zoals dat in 2009 is gebeurd met de CNDP. Heel wat analisten zien in het ontstaan van M23 dan ook een louter opportunistische strategie, zeg maar de Oost-Congolese manier van politiek bedrijven.

  • Tim Van Steendam M23-rebellen. Tim Van Steendam

Terreur als springplank naar macht en rijkdom. Wie het meeste kabaal maakt mag als eerste aanschuiven aan de onderhandelingstafel. Meer, mocht het VN-rapport over de rol van Rwanda in de recente onrust in Rwanda juist zijn, en daar gaan we toch vanuit, dan is M23 een strategie van Rwanda om haar pionnen op het Congolese politieke en militaire schaakbord te plaatsen.

Afrika-expert Kris Berwouts:  “Ja, maar die pionnen stonden daar al! En dan nog op een meer glorieuze manier dan nu. Sinds 2009 was CNDP groter en machtiger dan ooit. Dit kan M23 nooit evenaren. Het is mijn overtuiging dat M23 is geweest om de macht te grijpen. Eigenlijk waren ze nooit meer dan een paar honderd man sterk . Daar begin je geen oorlog mee.”

Sawyer: “Het zou inderdaad goed kunnen dat de Rwandese steun voor M23, net zoals haar steun aan eerdere rebellieën in Oost-Congo, gelinkt is aan haar pogingen om de controle te behouden over economische sleutelposities, vooral dan in vruchtbaar landbouwgebied en de streken waar de mijnen en de mineraalvoorraden zich bevinden.”

Berwouts: “Op binnenlands vlak ondermijnt het feit dat president Kabila M23 niet onder controle krijgt zijn positie, ook in het leger. Het verrottingsproces wordt versneld. Niemand weet immers zeker of de mensen rondom hem al dan niet zullen overlopen. Ik heb veel contacten binnen het Congolese leger en je voelt daar de nervositeit en de onzekerheid. De eerste berichten sijpelen binnen over afrekeningen. CNDP-officieren die nog in het regeringsleger zitten zouden worden gemarteld en gedood. President Kabila is van oudsher een slecht communicator en ook nu slaagt hij er niet in de Congolese publieke opinie het gevoel te geven dat hij het stuur in handen heeft. Het ondermijnt zijn geloofwaardigheid nog verder.

Erger nog, de escalatie met M23 verhoogt de spanningen tussen de verschillende gemeenschappen in Congo. Het hele politiek-militaire landschap, met alle gewapende groepen, milities en andere zootjes ongeregeld die er deel van uitmaken, heeft zich gemobiliseerd. Dat verloopt grotendeels onder de radar van de media in Kinshasa en ook de internationale pers. Die lijken de hele problematiek van Oost-Congo te herleiden tot het M23-verhaal, maar dat is onterecht.”

Hoop?

Ida Sawyer, Africa researcher bij mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch: “De enige constante, en dat stellen we jammer genoeg keer op keer vast, is het gratuite geweld. De leiders van M23, zoals zovele actieve gewapende groeperingen in Oost-Congo, zijn enkel geïnteresseerd in het opbouwen of behouden van hun eigen rijkdom, macht, persoonlijke veiligheid en toegang tot mineraalrijke gronden. Daarbij voeren ze gruwelijke aanvallen uit op de bevolking van Oost-Congo.

Of ik hoop koester? Er is altijd hoop. Dat is voorlopig het enige waar we ons kunnen aan vastklampen.”

Hoop en een eeuwig optimisme, het zijn de voornaamste troeven van een moegetergde Oost-Congolese bevolking. Alvast hier krijgt zij het laatste woord. De 29-jarige Jules Hangi, afgestudeerd als landbouwkundige maar zijn brood verdienend als ober in Ishango Guesthouse in Goma, kijkt om zich heen en ziet desondanks een lichtpunt in de duisternis. “In de Bijbel staat geschreven dat een mens rijper wordt door het lijden,” zegt hij. “De Rwandezen hebben enorm geleden in de jaren negentig, tijdens de genocide. Daarom zijn ze nu moreel superieur aan ons. Vandaag maken wij eenzelfde periode mee. Van zodra we dit lijden hebben doorstaan zullen we gelijkwaardig zijn.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.