'Sahara heeft zonne-energie voor de hele wereld'

Het VN-rapport wijst op de potentie van woestijnen, maar ook op nieuwe gevaren die dreigen, zoals daling van het waterpeil. “Er bestaat geen twijfel over dat het grondwaterpeil in veel woestijnen daalt”, zei Kakakhel. “Ook wordt water onttrokken aan rivieren die naar woestijnen stromen. Smeltende gletsjers zorgen voor wat extra water, maar als dat ophoudt dan is het alsof de kraan is dichtgedraaid.”

Het rapport maakt een duidelijk onderscheid tussen woestijnen en verwoestijning. “We moeten grond die verdroogt niet verwarren met woestijnen die een uniek ecosysteem op zichzelf zijn en die bijdragen aan diversiteit in planten en soorten”, zei Kakakhel.

Andrew Warren, geograaf aan het University College London en een van de auteurs van het rapport, zei dat in veel mensen zich meer zorgen lijken te maken over verwoestijning dan over woestijnen. “Verwoestijning is niet het grootste probleem. Belangrijker is wat in de woestijnen zelf gebeurt. Dat zijn gebieden met erg gevoelige ecosystemen en er leven 500 miljoen mensen.”

Gevaren van dalende waterniveaus komen steeds dichterbij, zei hij. “In Pakistan is de dreiging al ernstig. En het grootste meer in Colorado is droger dan ooit. En de droogte zal vermoedelijk alleen maar erger worden.”

Een deel van de verslechtering komt door menselijk toedoen, zegt het UNEP-rapport. Woestijnen worden steeds vaker gebruikt als militaire oefenterreinen, plaatsen om gevangenissen neer te zetten en vluchtelingen op te vangen.

De menselijke activiteiten in de woestijnen zorgen voor inkomsten en betere infrastructuur. Maar ze plegen ook een aanslag op het milieu, vooral als het gaat om water. “In een onzekere wereld met concurrentie alom, zullen deze investeringen waarschijnlijk alleen maar toenemen”, zegt het rapport.

Tegen 2050 zullen de gevolgen van bevolkingsgroei en inefficiënt watergebruik sommige landen boven het hoofd groeien, verwachten de auteurs. Enkele landen die in de gevarenzone zitten, zijn Tsjaad, Irak, Niger en Syrië.

In sommige regio’s dreigt de watervoorziening tegen 2025 problematisch te worden. Dat geldt onder meer voor waterbronnen als de Gariep Rivier in Zuid-Afrika, de Rio Grande en de Colorado Rivier in Noord-Amerika, de Eufraat en de Tigris in Zuidwest-Azië en de Amu Darya en de Indus in Centraal-Azië.

“Beter watermanagement is de belangrijkste uitdaging voor de toekomst van de woestijnen. Als we in de woestijnen succes boeken, dan kunnen andere droge gebieden in de wereld daar ook baat bij hebben”, stelt het rapport.

Het rapport wijst ook op mogelijkheden die woestijnen en droge regio’s bieden op agrarisch gebied. Zo kwamen in Arizona (VS) en in de Negevwoestijn in Israël, meer garnalen- en viskwekerijen. “Dergelijke initiatieven kunnen nieuwe, milieuvriendelijke productievormen bevorderen.” (JS)