Op 31 december 2009 wordt een wet van kracht die alternatieve geneesmiddelen verbiedt, vitaminen en kruiden illegaal verklaart en chemische stoffen toelaat bij biologische voedselproductie: de Codex Alimentarius (CA). Dat melden althans onheilspellende berichten die talloze mailboxen vullen. Als bij toeval verwijzen veel e-mails door naar een ‘uitstekende uitleg’ op de website van de Dr. Rath Health Care Foundation. Daar krijg je een heldere uitleg met pseudowetenschappelijke argumenten tegen de CA, geschreven door Dr. Rath, een vurig en vooral controversieel prediker van de kruidengeneeskunde. In Duitsland kwam Rath in opspraak na het overlijden van een kankerpatiëntje dat hij had geadviseerd met chemotherapie te stoppen.
Wat is die Codex Alimentarius eigenlijk? In 1962 richtten de Verenigde Naties de CA op, een samenwerkingsverband van landen dat internationale normen voor voedingsproducten ontwikkelt. Over dit wetboek voor voedselveiligheid komt jaarlijks een commissie van173 landen bijeen onder de gezamenlijke vleugels van de Wereldgezondheids- en de Wereldlandbouworganisatie. De Codex bepaalt bijvoorbeeld dat er geen melamine in voedingsproducten mag zitten, wat het maximum kwikgehalte is voor de vis op ons bord en wat een camembert nu eigenlijk is.
‘Inhoudelijk is er niets mis met de Codex Alimentarius en die paniekberichten zijn onjuist’, zegt Europarlementslid Bart Staes (Groen!). Maar hij maakt zich wel zorgen over het gebrek aan transparantie en debat dat aan de besluitvormingen voorafgaat. ‘De regelgeving komt tot stand in een geheimzinnige sfeer, met nauwelijks democratische controle bij gebrek aan parlement’, zegt Staes. ‘Het is onbekend welk mandaat wordt meegegeven aan de nationale en Europese onderhandelaars.’ Staes pleit voor een jaarlijkse verslagopvolging van de Codex in zowel het Europees als het Belgisch parlement. Alleen lijken buiten Staes maar weinig volksvertegenwoordigers wakker te liggen van de Codex. Het verklaart meteen waarom figuren als Rath of zijn collega Laibow een vrij spreekgestoelte krijgen voor hun complottheorieën. Staes ziet ook een ander gevaar. Handelsgeschillen met betrekking tot de Codexnormen worden bij de Wereldhandelsorganisatie uitgevochten. En daar staan economische belangen voorop, aldus Staes. Zo dienden de VS en Canada een klacht in tegen Europa wegens de weigering vlees met groeihormonen te importeren. Ze beriepen zich op de Codex. Die is milder dan de Europese richtlijn die groeihormonen totaal verbiedt en stelt dat kleine hoeveelheden geen gevaar vormen. Europa verloor het pleit.