Sandino 75 jaar geleden vermoord

Op 21 februari 2009 is het 75 jaar geleden dat Augusto Sandino (1895-1934) vermoord werd in Nicaragua. Sandino kwam in opstand tegen de politieke en militaire bemoeienis van de Verenigde Staten met Nicaragua.

  • Wikipedia August Sandino (midden) Wikipedia

In het Radio 1-programma Mezzo geeft MO*hoofdredacteur Gie Goris aan wie Augusto Sandino was en hoe hij zijn stempel op de geschiedenis van het land gedrukt heeft.

Geef eens de toestand in Nicaragua weer de jaren daarvoor?

Gie Goris: De toestand was, zoals dat hoort, heel ingewikkeld in die zin dat je grotendeels de erfenis had van de Spaanse kolonisatie. De grond was in handen van een kleine groep grootgrondbezitters. Maar je had ook een politieke rivaliteit tussen de -wat dan in de terminologie van die tijd daar heette- de liberalen en de conservatieven.
De conservatieven waren grotendeels de politieke partij rond die grootgrondbezitters. De liberalen waren dan de politieke partij rond de nieuwe elite die meer met handel en eventueel een beetje met industrialisering wou bezig zijn. Die tegenstelling binnen de elite, leidde op verschillende plaatsen in Latijns-Amerika tot gewapende conflicten, zo ook in Nicaragua.

Was er sprake van een burgeroorlog?

Gie Goris: In de jaren ‘20 zijn er in Nicaragua liberale generaals en commandanten in opstand gekomen tegen een conservatieve president die op die plek gezet was door de Verenigde Staten. Dat is een ander element dat we toen al, en nog steeds, in de wereld tegenkomen. Grotendeels werd de macht in Latijns-Amerika op dat moment gemaakt en bepaald door Washington. De manier waarop dat geregeld werd was dan via vreemde avonturiers en huurlingenlegers maar ook door inzet van eigen troepen.

En dan was daar Sandino.

Gie Goris: Augustus Sandino had een gemengde achtergrond: geboren uit een niet al te legitieme relatie van een gegoede grondbezitter met zijn dienstmeid, eerste jaren opgegroeid bij zijn moeder, daarna bij zijn vader gewoond. Hij heeft de ervaring van de twee en groeide uiteindelijk op in de kringen eerder van de gegoede klasse in een stad in Nicaragua.

Op een bepaald moment vermoordt hij een zoon van een tegenstrever van zijn familie. Hij moet dan vluchten en gaat een beetje doorheen Midden-Amerika trekken (Honduras, Guatemala, Mexico). En hij komt tijdens die trektocht in aanraking met de heel turbulente geschiedenis van bijvoorbeeld Mexico, dat in de jaren daarvoor een revolutie achter de rug had met namen als Emiliano Zapata, Pancho Villa en andere.

Het revolutievirus bijt hem?

Gie Goris: Hij snuift die lucht op en op het moment dat de aanklacht wegens moord tegen hem vervalt, gaat hij terug naar Nicaragua, onder andere ook omdat hij op dat moment uit de gratie valt van de machthebbers in Mexico. Hij start een eigen legertje dat aan de zijde gaat strijden van de liberalen tegen de conservatieven.

Maar die liberalen en conservatieven worden door de Verenigde Staten gedwongen om in het begin van de jaren ‘30 een akkoord te tekenen, waardoor de burgeroorlog eindigt en de VS zich kunnen terugtrekken uit Nicaragua met hun troepen want het was intussen grote depressie. De VS wilden nog zo weinig mogelijk uitgeven aan oorlogen in verre buitenlanden die toch niet echt strategisch belangrijk waren.

Dus: probleem opgelost?

Gie Goris: Het probleem leek even opgelost, alleen, bij het ondertekenen van dat verdrag werd Sandino met zijn leger niet betrokken en hij verzet zich tegen het akkoord. Er komt een nieuwe liberale president (Juan Bautista Sacasa) via verkiezingen, waardoor hij zich makkelijker kan aansluiten. Maar toen de Amerikanen zich terugtrokken hadden ze niet alleen een president achtergelaten, maar ook een nieuw leger, de nationale garde, die geleid werd door ene Anastasio Somoza.

Die heeft Sandino, na gesprekken met de president waar er zo goed als een akkoord was, bij zijn terugkeer naar de thuisbasis laten oppaken en vermoorden. Dat betekent op dat moment het einde van de beweging want het leger heeft dan zijn volgelingen gewoon uitgemoord. Somoza pleegde twee jaar later een staatsgreep en de Somozafamilie is aan de macht gebleven tot 1979 met eerst de oude Somoza en daarna zijn zoon.

In 1979 horen we opnieuw van de Sandinisten via Daniel Ortega?

Gie Goris: We hoorden al vroeger van de Sandinisten want in 1961 is het Bevrijdingsfront voor Nicaragua opgericht van groepen die zich verzetten tegen die Somoza-dictactuur. In ‘63 heeft dat front de naam Sandinista laten toevoegen aan zijn naam, dus heel uitdrukkelijk gaan verwijzen naar die wortel van het verzet tegen de elites in eigen land, maar ook tegen de rol van de Verenigde Staten in Nicaragua.

Die strijd is in een stroomversnelling gekomen na 1972 toen er een hele zware aarbeving geweest is in Nicaragua die de hoofdstad Managua zo goed als vernietigd heeft. Bijna alle buitenlandse hulp die dan kwam om de stad herop te bouwen, om voedselhulp te geven, is toen in de zakken verdwenen van Somossa en zijn kringen wat het volksverzet een hele grote duw in de rug gegeven heeft.

19 juli 1979, dit jaar 30 jaar geleden, trokken de Sandinisten zegevierend de hoofdstad Managua binnen, na een strijd die alles bij elkaar wel 50.000 levens gekost had.

En Ortega is nog altijd president?

Gie Goris: Ortega is opnieuw president. Hij is president geweest van ‘79 tot ‘90, dan hebben de Sandinisten de verkiezingen verloren. Die hele beweging is dan verbrokkeld en bijna aan lager wal geraakt. Maar Ortega is er wel altijd in geslaagd om met een aantal mensen in het parlement te blijven zitten.

Hij heeft zijn achterban en macht toch terug opgebouwd en is nu sinds 2 jaar opnieuw verkozen als president. Hij sluit zich ook met heel veel overtuiging aan bij die nieuwe tendens in Latijns-Amerika onder Chavez waar hij een hele sterke rol in speelt.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.