Sarkozy, Morales, Lula en andere wereldleiders uiten scherpe kritiek op VS-aanpak financiële crisis

“De wereldwijde financiële crisis bedreigt al ons werk [voor de millenniumdoelstellingen]”, zei Ban Ki-Moon, secretaris-generaal van de VN. Hij opperde dat er een nieuwe ethiek nodig is in het financiële systeem en “minder kritiekloos geloof in de ‘magie’ van de markten”.
De financiële crisis, die in de VS al meer dan een jaar woedt, heeft al geleid tot het failliet van de zakenbank Lehman Brothers, die anderhalf jaar geleden een marktwaarde vertegenwoordigde van 49 miljard dollar. De Amerikaanse minister van Financiën Henry Paulson Jr. wil een overheidsinjectie van 700 miljard dollar (2300 dollar per inwoner van de VS) om de fel in waarde gedaalde kredieteffecten op te kopen. Dit zou de geldstroom weer op gang moeten brengen.
Zowel vanuit Democratische als Republikeinse hoek kwam er kritiek. Een van de bijkomende eisen is het plafonneren van de toplonen. Het Congres moet de plannen nog goedkeuren, maar er wordt verwacht dat het, in een of andere vorm, goedgekeurd zal worden. President Bush probeerde woensdagavond de Amerikanen warm te maken voor de duurste door de regering betaalde reddingsoperatie ooit. Het is dit plan of de complete ondergang van de economie, zei Bush. Naomi Klein schreef eerder deze week een column waarin ze waarschuwt voor het mechanisme dat ze beschreef in De Shockdoctrine: op een moment dat alle vaste waarden onderuitgehaald worden, lepelt de overheid een grote extra schep paniek in, waarna het publiek de meest onaanvaardbare beleidsmaatregelen toch slikt. Haar scenario lijkt zich te realiseren.
Toch hoopt VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon dat de lidstaten hun engagement in verband met de millenniumdoelstellingen nakomen. Hiervoor is jaarlijks 72 miljard dollar (49 miljard euro) nodig. In een meeting tegenover zakenlui, in de rand van de algemene vergadering, zei hij dat dit niet overdreven is, als blijkt dat de VS in een week tijd kunnen beslissen 700 miljard dollar in een noodlijdend Wall Street te pompen.

‘Grenzeloze hebzucht van enkelen’

De Senegalese president Abdoulaye Wade zei dat de arme landen “weeral het slachtoffer van financiële speculatie” zijn. De Boliviaanse president Evo Morales had het over “een opstand die bezig is tegen een economisch model, een kapitalistisch systeem dat de ergste vijand van de mensheid is.” Zijn Braziliaanse evenknie Luiz Lula de Silva stelde het scherp: “We mogen niet toestaan dat iedereen moet boeten voor de problemen die ontstaan zijn door de grenzeloze hebzucht van enkelen.”
Het waren zeker niet enkel de staatshoofden van notoire tegenstanders van het VS-regime die hun kritiek spuiden. Ook de Franse president Nicolas Sarkozy had zware kritiek. Hij verklaarde dat deze crisis de grootste financiële rotzooi is sinds de depressie van de vroege jaren 30 van vorige eeuw. Verder had hij het over het “geflipte” financiële systeem. “Men heeft mij gezegd ‘We weten niet wie verantwoordelijk is’. Echt? Wel, laat me dan zeggen dat wanneer de zaken goed gingen, het wel duidelijk was wie de bonussen kreeg.”

Enkele relevante cijfers

Marktwaarde van enkele hoofdrolspelers (in dollars)
                                                maart 2007 - september 2008
Lehman Brothers:                    49 miljard – 0,11 miljard
Merrill Lynch:                           122 miljard – 31,3 miljard
Citigroup:                                 270 miljard – 81,7 miljard
AIG:                                           179 miljard – 5,7 miljard
Ter vergelijking: het Bruto Binnenlands Product van Argentinië, tweede grootste land van Zuid-Amerika, bedraagt 260 miljard (tegen officiële wisselkoers).
Wat kregen de CEO’s voor al hun werk?  (bron: International Herald Tribune)
Richard Fuld Jr., CEO van Lehman Brothers van 1993 tot en met 2008, verdiende in die periode 466 miljoen dollar (meer dan vier maal zoveel als de marktwaarde van het bedrijf in september 2008), en kreeg daarbovenop nog een afscheidsbonus van 62 miljoen. Nicholas Kristof van de New York Times rekende dat even om voor u: Fuld verdiende in die periode gemiddeld 17.000 dollar per uur.
E. Stanley O’Neal, CEO van Merrill Lynch van 2001 tot 2007, kreeg ‘slechts’ 70 miljoen dollar, maar een royale 161 miljoen als bedankje voor bewezen diensten bij het verlaten van het bedrijf.
Charles Prince, CEO van Citigroup van 2003 tot 2007, moest het doen met 53 miljoen dollar en een gouden handdruk van 40 miljoen.
James Cayne, CEO van Bear Stearns van 1993 tot 2007, mocht 232 miljoen dollar bijschrijven op zijn rekening en nogmaals 61 miljoen dollar bij zijn exit uit het bedrijf.
Hoeveel verdienden gewone mensen in 2007? (bron: The Economist)
Servië:                                                   5665 dollar
Dominicaanse Republiek:                    4394 dollar
El Salvador:                                          2974 dollar
Marokko:                                               2380 dollar
Nigeria:                                                   974 dollar
Bangladesh:                                            427 dollar