Schijn bedriegt

Een nieuwshoofd van CNN dat vol trots beweert dat hij voor alle generaals die tijdens de journaals als experten aan het woord kwamen, vooraf de goedkeuring was gaan vragen in het Pentagon. Het is slechts een van de onthutsende passages uit de documentaire ‘War Made Easy’.
In het beeldfragment in kwestie prijst Easton Jordan, een directeur bij de nieuwsdienst van CNN, de hoge graad van professionalisme van de gepensioneerde generaals die de nieuwszender inschakelde als experten voor en tijdens de oorlog in Irak. ‘Voor de oorlog ging ik zelf verschillende keren naar het Pentagon en sprak ik met belangrijke mensen’, zegt Jordan, ‘Uiteindelijk kregen we groen licht voor al onze generaals.’

Kritischer

‘Een oorlog komt niet uit de lucht vallen. Er moet een fundament worden gelegd en de zaak wordt vaak gepleit door gebruik te maken van misleiding’, zegt Solomon zelf in een interview. De meeste grote mediahuizen in de VS, waaronder CNN en de New York Times, hebben intussen een mea culpa geslagen en gezegd dat ze kritischer over de oorlog hadden moeten berichten.
Dat neemt volgens Salomon niet weg dat de propagandamachine van president Bush erin is geslaagd de massamedia te misbruiken als een soort ‘echokamer’ om de oorlog in Irak te verkopen aan het Amerikaanse publiek. Een voorbeeld is de interne nota waarin de toenmalige CNN-baas Walter Isaacson aan zijn reporters en nieuwslezers vraagt het publiek ‘er op tijd en stond aan te herinneren waarom ze naar deze oorlog zitten te kijken.’ Bedoeld zijn verwijzingen naar de terroristische aanslagen van 11 september.
De Amerikaanse regering doet nog steeds haar best om de grens tussen propaganda en objectieve berichtgeving te doen vervagen, zegt Solomon. Zo huurde het Amerikaanse leger een decorontwerper uit Hollywood in om de ruimte voor persconferenties en officiële mededelingen zoveel mogelijk te doen lijken op een professionele nieuwstudio, compleet met hoogtechnologische vlakke televisieschermen. Alleen worden er nooit vragen gesteld en geldt wat de regering verkondigt als de waarheid.

Eldorado

Politieke spindoctors en marketeers, die het vak vaak geleerd hebben in de Verenigde Staten, strijken nu neer in Latijns-Amerika. Ze bespelen virtuoos de lokale media en schuwen geen gemene streken om ervoor te zorgen dat hun kandidaat burgemeester of president wordt. Uiteraard in ruil voor een royale vergoeding.
Tussen november 2005 en december 2006 waren er twaalf presidentsverkiezingen in Latijns-Amerika. Dit jaar kiezen Argentinië en Guatemala een nieuwe president. De consultingcontracten gaan soms tot een miljoen dollar, wat de regio een interessant markt maakt voor de maestro’s van de politieke communicatie.
De rechtse kandidaat voor de verkiezingen in Guatemala, Otto Pérez Molina, doet beroep op de diensten van Mark Klugman, die eerder conservatieve kandidaten adviseerde in Honduras, Panama en El Salvador. Klugman begon zijn carrière als auteur van toespraken van de Amerikaanse ex-presidenten Ronald Reagan en George Bush sr. In Guatemala belooft de rechtse kandidaat een ‘mano dura’, een ijzeren vuist tegen de misdaad.
Volgens Carlos Lugo, politoloog aan de Iberoamerican University in Mexico-Stad, hebben de consultants hun doeltreffendheid bewezen, maar zijn ze niet zonder gevaar. ‘Ze bewegen zich als beursspeculanten van het ene land naar het andere op zoek naar winst’, zegt Lugo, ‘Wanneer ze vertrekken, weten de pasverkozen politici niet wat te doen.’