Schip aan bakboord

Dit eerste deel speelt zich niet toevallig af in Bengalen, Gosh’ geboortegrond. In de genoemde periode, zegt hij,werden India, China en Groot-Brittannië verbonden door een zee van papaver.
Voor zijn indrukwekkende roman dook de auteur diep in de zeevaartgeschiedenis van de periode en probeerde hij zo veel mogelijk de realiteit van het leven aan boord van een schoener, de realiteit van de arme bevolking en de taal van de multiculturele matrozenploeg te achterhalen.
Dat verleent het verhaal een grote historische authenticiteit, al weegt dat soms net iets te zwaar op het ritme van de tekst, bijvoorbeeld: ‘(…) overvolle sampans en wendbare almadia’s, torenhoge brigantijnen en minuscule snauwen, snelle kraken en deinende ulaks, bajra’s uit Adeni met sierlijke latijnzeilen en bulkats uit Andhra met veel deklagen’. Het is niet voor niets dat Gosh een 29 bladzijden tellende woordenlijst bij dit boek opstelde, raadpleegbaar op www.ibistrilogy.com.
Amitav Gosh is een rasechte verhalenverteller, en hij stelt ook in deze roman niet teleur, integendeel. Maar wat deze Zee van papaver echt bijzonder maakt, is de combinatie van literaire aantrekkingskracht en maatschappelijke verontwaardiging over de Britse en westerse hypocrisie over drugsproductie en -handel. In de negentiende eeuw werd de Britse kolonie India ingeschakeld voor de opiumproductie die moest dienen om de begeerde Chinese gebieden in handen te krijgen.
Europa heeft, met andere woorden, het drugsprobleem in China geïntroduceerd omwille van geopolitieke en economische belangen. Wie dat verhaal niet in geschiedenisboeken wil opzoeken –waar het overigens moeilijk te vinden is– maar van binnenuit wil beleven, is bij Amitav Gosh aan het juiste adres.
Zee van papaver door Amitav Gosh is uitgegeven door De Bezige Bij. 606 blzn. ISBN 978 90 2343 075 9.