Schoenenembargo treft achilleshiel Nepalese guerrilla

De legerleiding in het Himalayakoninkrijk verwacht veel van het embargo op Gold Star-sportschoenen. Dit oerdegelijke en onverwoestbare schoeisel is voor de rebellen onmisbaar als het erop aankomt bergen te beklimmen of op de loop te gaan voor leger en politie. Aan vier euro per paar zijn ze qua prijs niet te kloppen en veel goedkoper dan Nikes of Reeboks. Voor de toevoer werd drooggelegd kwamen de maoïsten geregeld 15 paar tegelijk kopen, getuigt winkelier Man Shyam Pun in het dorp Maddichaur.

Nu zijn Gold Star-schoenen in de dorpswinkel vrijwel onvindbaar geworden. Op de markt van het stadje Rolpa, dat door het leger zwaar wordt bewaakt, kan je niet meer dan 1 paar tegelijk kopen. In Libang worden alle vrachtwagens met handelswaar voor het platteland nauwkeurig gecontroleerd. Enkel goederen met een vergunning ondertekend door de districtsofficier worden doorgelaten.

Het embargo is niet alleen van toepassing op schoenen. De districtsofficier heeft zes weken lang geen vergunning meer afgeleverd voor geneesmiddelen. In de meeste dorpen hebben de gezondheidscentra hun deuren gesloten. Apotheken in kleinere steden hebben een gebrek aan paracetamol, penicilline en medicijnen tegen buikloop. Tegelijk zijn besmettelijke ziekten in opmars, waarschijnlijk ten gevolge van de ondiepe massagraven met half begraven lichamen. De beperkte toevoer van rijst, kant-en-klare maaltijden en batterijen maken het leven van de plattelandsbewoners er niet gemakkelijker op. Om het maximale rantsoen van 10 kilogram rijst te bemachtigen zijn mensen soms anderhalve dag onderweg.

De volksopstand van de maoïsten tegen het koningshuis gaat intussen zijn zesde jaar in en heeft zich verspreid over twee derden van het grondgebied. Het geweld heeft naar schatting aan 2.500 mensen het leven gekost, hoofdzakelijk burgers die het slachtoffer werden van vergeldingsacties vanwege het leger of de guerrilla. Daarbij komt nu dus nog een georganiseerde schaarste aan levensmiddelen.

Gold star-schoenen zijn intussen uitgegroeid tot een statussymbool. In Libang worden ze gedragen door de districtsofficier, de politiecommissaris en enkele soldaten. Bij de maoïsten moeten jonge rekruten het stellen met rubberen slippers. De kwaliteit van de schoenen staat rechtstreeks in verhouding tot de rang binnen de hiërarchie. Kameraad Dileep is trotser over zijn smetteloze paar schoenen dan over de granatengordel die hij onder zijn T-shirt draagt. Mala, een vrouwelijke strijdster uit het peloton van het dorp Tebang, moet het stellen met een paar dat tot op de draad versleten is.

Ook de 18-jarige vluchteling Chandra Bahadur Pun heeft een gloednieuw paar kunnen bemachtigen. Dat heeft hem meteen een job opgeleverd als vrijwilliger bij het leger. Zonder schoenen had de kapitein me niet aangenomen, zegt Chandra. Hij was erbij toen voor zonsopgang de aanval werd ingezet op het dorpje Dhabang, waar volgens het leger 11 maoïsten verbleven. Drie van hen, twee mannen en een vrouw, werden al vluchtend in de rug geschoten. We vroegen ze om zich over te geven, maar waneer ze weglopen schieten we ze neer, legt de kapitein uit.

Steeds meer ontheemde burgers worden zoals Chandra ingeschakeld voor gevaarlijke opdrachten als gids, informant of drager. Zolang de burgeroorlog duurt, zit de bevolking tussen hamer en aanbeeld en blijven de mensen verstoken van rijst, geneesmiddelen en Gold Star-schoenen.

Rita Manchanda

Xml=3

Ref: ap ip if pr