Schoonbroer Habyarimana wil visum voor België

Volgens de aanklacht van het Rwanda-tribunaal in het Tanzaniaanse Arusha richtte Monsieur Z, na de moord in april 1994 op president Habyarimana, ondermeer ‘moordende’ wegblokkades op in Gisenyi, Kiyovu en Giciye. Maar hij ging in beroep en het VN-Tribunaal sprak hem eind vorig jaar, bij gebrek aan bewijzen, vrij.

Nog familie in België

Zigiranyirazo studeerde in Canada voor hij in 1993 terugkeerde naar Rwanda en heeft in België een jongere broer wonen, Séraphin Rwabukumba. Ook tegen Séraphin Rwabukumba, die ongestoord in België leeft, is geprocedeerd, maar dat heeft nooit een veroordeling opgeleverd.
In 2001 werd Monsieur Z in België opgepakt en aan het tribunaal overgeleverd. Na de recente vrijspraak, zou hij zich misschien kunnen beroepen op familiehereniging, ofschoon dat in geval van broederrelaties zeker geen voldoende reden is om iemand een visum laat staan permanent verblijf te verlenen. Het is niet uitgesloten dat hij nog andere familie heeft wonen in ons land.
Als België zijn komst zou aanvaarden, wonen er straks twee schoonbroers van de vermoorde ex-president in ons land. Het neerschieten van Juvénal Habyarimana’s vliegtuig gaf in april 1994 het startsein voor de Rwandese genocide.

Strafhof zoekt onderdak, niet ik

Op Buitenlandse Zaken bevestigt men dat de vraag leeft om Monsieur Z in België op te vangen. ‘Er is bij ons inderdaad naar gepolst, maar er is geen formele vraag van betrokkene’, aldus woordvoerder Bart Ouvry van buitenlandminister Steven Van Ackere. ‘Dus hebben wij daaromtrent nog geen standpunt ingenomen. Betrokkene moet eerst een procedure in gang zetten’.
De Canadese advocaat John Philpot, die voor Zigiranyirazo heeft gepleit in Arusha, ontkent dat hij zelf stappen ondernomen heeft om Monsieur Z terug België binnen te krijgen. ‘Ik ben expert in strafrecht, niet in immigratie. Het is de taak van het strafhof om vrijgesprokenen een plek te geven om te wonen. De VN-veiligheidsraad heeft onlangs nog maar ‘s benadrukt hoe belangrijk dat is’.
Een woordvoerder van het Strafhof ontkent, noch bevestigt de informatie. ‘Dit is geen publieke informatie’. Ook op het Belgische ministerie van Justitie houdt men de lippen op elkaar, ‘zolang er geen officiële aanvraag neerligt’, aldus woordvoerster Lieselot Bleyenberg van justitieminister Stefaan De Clerck. Maar Bleyenberg bevestigt wel dat ‘hierover is vergaderd’. Door wie of wanneer, wil ze niet kwijt.

Diplomatiek gevoelig

Wie België precies gevraagd heeft om Monsieur Z op te vangen, de griffie van het Rwanda-tribunaal of een van zijn eigen advocaten, is dus niet heel zeker. Sowieso wordt aan dergelijke vragen meestal weinig ruchtbaarheid gegeven, want het regime van de Rwandese president Kagame zou het niet erg appreciëren als bijvoorbeeld België ‘Monsieur Z’ onderdak gaat verlenen, zegt Afrika-kenner professor Reyntjens.
‘Het huidige regime van Rwanda vindt dat het recht heeft op de “genocidairs” die het Tribunaal verlaten’. Volgens Eric Gillet, een advocaat die de belangen behartigt van slachtoffers van de genocide, zou Zigiranyirazo in België nog voor de rechter gedaagd kunnen worden, maar hij acht die kans gering. ‘Het is moeilijk om afdoende bewijzen te vinden tegen figuren die achter de organisatie van de genocide zaten’, aldus Gillet.
‘Vrijgesproken genocidairs moeten visum krijgen’