Schuldenlast loodzware handicap voor volgende regering

De kandidaten voor de opvolging van president Fernando Henrique Cardoso
worden gedwongen steeds gedetailleerder te antwoorden op vragen naar het
economisch beleid waarmee ze de Braziliaanse staatshuishouding in evenwicht
denken te houden. Vooral de twee politici die de peilingen aanvoeren, Luiz
Inacio ‘Lula’ da Silva van de linkse Arbeiderspartij en Ciro Gomes van het
sociaal-democratische Arbeidersfront, worden op de rooster gelegd.
Schuldeisers en investeerders hebben er geen vertrouwen in dat zij een
orthodox financieel beleid zullen willen voeren.

De Braziliaanse real is sinds mei meer dan 20 procent van zijn waarde
kwijtgespeeld ten opzichte van de dollar. Daardoor is de schuldenlast
pijlsnel toegenomen, want bijna de helft van nettoschulden van de openbare
sector zijn aan de dollar gekoppeld. Het gaat om buitenlandse schulden die
traditiegetrouw in dollar zijn aangegaan, en om schuldbewijzen met een
wisselkoersgarantie.

Eind juli bedroeg de totale Braziliaanse schuldenlast 61,9 procent van het
bruto binnenlands product (bbp) - een veel hoger percentage dan met het
Internationaal Muntfonds was afgesproken. Volgens financieel expert Raul
Velloso is de situatie de laatste weken wel enigszins opgeklaard - de real
heeft weer terrein gewonnen terwijl het landenrisico - een graadmeter voor
het (gebrek aan) vertrouwen van investeerders in een land - verbeterde van
2.300 naar 1.700 basispunten. Maar volgens Velloso blijft de onzekerheid
bestaan en zal die misschien zelfs niet uit de weg worden geruimd door de
verkiezingen. Velloso stelt dat het erop aan komt hoe overtuigend de nieuwe
regering op de financiële markt zal inwerken.

De kandidaat die het haalt op 6 oktober - of als er een tweede ronde nodig
is op 27 oktober - is voor de eerste jaar van zijn bewind aan handen en
voeten gebonden door de akkoorden die de huidige regering met het
Internationaal Muntfonds (IMF) sloot. Het IMF stelt Brazilië in 2003 24
miljard dollar ter beschikking, maar verwacht wel dat Brazilië uitkomt op
een primair saldo (het verschil tussen inkomsten en uitgaven zonder
rekening te houden met de interesten op de schuldenlast) van 3,75 procent
van het bbp. Daardoor moet een ongecontroleerde aangroei van de
schuldenlast en een snelle stijging van de interestvoeten worden vermeden,
maar de afspraak belet de nieuwe regering uiteraard ook om te krachtig te
investeren in sectoren die dat volgens haar nodig hebben. De voorbije jaren
heeft dat IMF-recept overigens allerminst positieve resultaten opgeleverd
in Brazilië en nog veel minder in Argentinië.

Voor wat de buitenlandse rekeningen betreft, staat Brazilië er beter voor.
Brazilië realiseerde tussen januari en augustus een overschot van 5,4
miljard dollar op zijn handelsbalans en lijkt voor heel het jaar makkelijk
af te stevenen op het doel van 7 miljard. Het objectief voor 2003, een
overschot van 9 miljard dollar, lijkt ook haalbaar. Het tekort op de
lopende rekening, waarop ook de schuldendienst en andere financiële stromen
worden verrekend, bedroeg voor de periode januari-juli 8,8 miljard dollar -
amper de helft van het negatieve bedrag dat vorig jaar in dezelfde periode
werd opgetekend. Daardoor zou het tekort op de lopende rekening voor heel
het jaar kunnen beperkt blijven tot 17 miljard dollar. In 2003 zou dat
cijfer verder dalen tot 15,4 miljard.

Maar dat neemt niet weg dat Brazilië zwaar gebukt blijft gaan onder zijn
schuldverplichtingen en onder de weigering van de internationale banken het
land voldoende krediet op korte termijn te blijven verstrekken.
Uiteindelijk zijn het die factoren en niet de onzekerheid over het
resultaat van de verkiezingen die Brazilië parten spelen.