Schuldverlichting maakt IMF baas in Irak

De Club van Parijs, een forum van openbare schuldeisers, besliste dit weekend om zowat 33 miljard dollar Iraakse schulden kwijt te schelden. Maar die beslissing wordt niet overal even enthousiast onthaald. Vooral de manier waarop de schuldverlichting moet gebeuren, ligt onder vuur. Van Iraks totale bilaterale schuld van 40 miljard dollar wil de Club van Parijs op korte termijn 30 procent schrappen. Een tweede schijf van 30 procent schuldkwijtschelding wordt verbonden aan de aanvaarding van een economisch programma dat door het IMF wordt uitgetekend. Nog eens 20 procent bilaterale schulden wordt pas kwijtgescholden als het IMF van oordeel is dat het economische programma zijn vruchten heeft afgeworpen.

Het netwerk 50 Years Is Enough, een Amerikaanse ngo die opkomt voor globale economische gerechtigheid, juicht de schuldverlichting toe maar hekelt de rol van het IMF in het programma. De ngo staat kritisch tegenover de economische maatregelen die het IMF in arme landen oplegt. Die zouden vooral lokale elites en multinationals bevoordelen en de armen uitsluiten. In het verleden lagen economische programma’s van het IMF in ontwikkelingslanden wel vaker onder vuur omdat ze de beslissingsmacht weghaalden bij de plaatselijke regering en leidden tot zware besparingen in gevoelige sectoren als gezondheidszorg en onderwijs.

Ook de Iraakse Nationale Assemblee heeft kritiek op de link tussen het schuldverlichtingsprogramma en het IMF. In een verklaring liet de assemblee verstaan dat de Club van Parijs het recht niet heeft om beslissingen te nemen en de voorwaarden van het IMF op te leggen aan Irak. Volgens de assemblee moet Irak de oude schulden niet erkennen en de schuldeisers een arbitrage voorstellen. Alleen wanneer de leningen aan het regime van de vorige president Saddam Hoessein ook het Iraakse volk ten goede zijn gekomen, zouden ze gehonoreerd kunnen worden.

De zowat 40 miljard dollar bilaterale schulden van Irak vormen maar een derde van de totale Iraakse schuld van 121 miljard dollar. In dat duizelingwekkende bedrag zijn de 30 miljard dollar van de herstellingen na de Golfoorlog en de 84 miljard dollar aan claims van meer dan een dozijn landen niet eens meegerekend.

Het nieuwe schuldverlichtingsprogramma, een overeenkomst tussen de Iraakse interimregering van premier Ayad Allawi en de 19 landen van de Club van Parijs, kwam er op aandringen van de VS. Washington had gehoopt 95 procent van Iraks bilaterale schulden te kunnen kwijtschelden terwijl Europese landen aanvankelijk maar tot de helft bereid waren. De verlichting van 80 procent van de schulden is een compromis tussen die twee standpunten. Rusland, met nog 9 miljard dollar te goed, is Iraks grootste schuldeiser binnen de Club van Rome, gevolgd door Japan (4,1 miljard dollar) en Frankrijk (2,9 miljard dollar).

De Iraakse premier Allawi noemde de schuldkwijtschelding door de Club van Parijs onvoldoende. Allawi: Hoewel onze schuldenlast significant kleiner wordt, blijft ze enorm groot. We hopen dat de landen van de Club van Parijs verdere schuldverlichting zullen overwegen. Allawi riep Arabische landen op om het voorbeeld van de Club van Parijs te volgen. Iraks buurlanden Saudi-Arabië en Koeweit hadden eerder al laten verstaan dat ze bereid zijn om een deel van de Iraakse schulden kwijt te schelden.