Seksueel geweld is "steentje in schoen van Peña Nieto"

Dinsdag hebben burgerorganisaties in New York een rapport over de feiten in Atenco overhandigd aan het Comité van de VN-conventie voor de Eliminatie van Alle Vormen van Vrouwendiscriminatie (Cedaw).

In Atenco, een stadje van 15.000 inwoners op 30 kilometer van Mexico-Stad, vonden in 2006 protesten plaats van bloemenverkopers. De politie trad daar hardhandig tegen op, met instemming van de toenmalige gouverneur van de deelstaat Mexico, Peña Nieto.

Bij de rellen kwamen twee mensen om. Er werden 47 vrouwen aangehouden, waarvan 26 het slachtoffer werden van verkrachting. Het nieuwe rapport gaat over dat seksuele geweld. Het is het “steentje in de schoen” van Peña Nieto, waarschuwen activisten.

Verantwoordelijkheid

Op 11 mei van dit jaar nog verklaarde Peña Nieto bij een bezoek aan de Ibero-Amerikaanse Universiteit dat hij destijds in Atenco de orde heeft hersteld en dat hij de verantwoordelijkheid opneemt voor de actie.

Peña Nieto won op 1 juli de presidentsverkiezingen voor de PRI, de partij die tot 2000 zeventig jaar lang het land had bestuurd. Hij is ondertussen tot winnaar uitgeroepen door het Federaal Verkiezingsinstituut, maar de linkse organisaties vechten de uitslag aan omdat zich onregelmatigheden zouden hebben voorgedaan in de PRI-campagne.

Willekeurig geweld

Klachten over de mensenrechtenschendingen in Atenco waren vroeger al ingediend bij VN-instanties en bij de Inter-Amerikaanse Mensenrechtencommissie.

Het document dat aan het Cedaw werd overhandigd, is opgesteld door de Wereldorganisatie tegen Foltering (OMCT) en de Mexicaanse mensenrechtenorganisatie Prodh. Het stelt dat het seksuele geweld tegen de vrouwen onbestraft bleef en dat er tijdens de hele operatie sprake was van “buitensporig en willekeurig gebruik van geweld”. Prodh-advocate Araceli Olivos Portugal zegt dat in de zes jaar sinds de feiten geen enkele politieagent of functionaris veroordeeld is voor de foltering.

In 2006 had het Cedaw de Mexicaanse staat al aangemaand de zaak te laten onderzoeken door de Fevimtra, de afdeling van het openbaar ministerie die zich bezighoudt met geweld tegen vrouwen. In 2009 verklaarde de Fevimtra zich onbevoegd en schoof ze de zaak door naar de justitiediensten van de deelstaat Mexico.

Volgens het nieuwe rapport hebben de vrouwelijke slachtoffers geen kans gekregen bij de Mexicaanse justitie en was de Fevimtra wel degelijk bevoegd.

Mensenrechtencommissie

Wie op 1 december ook president wordt, de kwestie zal de nieuwe regering blijven achtervolgen, zegt Araceli Olivos. Ze zal op de aanbevelingen van het Cedaw moeten antwoorden en ondertussen heeft ook de Inter-Amerikaanse Mensenrechtencommissie de zaak ontvankelijk verklaard.

In 2008 hadden 11 van de 26 vrouwen klacht ingediend bij de Mensenrechtencommissie, een instelling die de zaak kan doorsturen naar het Inter-Amerikaans Mensenrechtenhof.

“We zijn het steentje in de schoen (van Peña Nieto) en we zullen dat blijven”, zegt Trinidad Ramírez van het Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra (Front van de Volkeren ter Verdediging van de Aarde), die destijds aan de protesten deelnam. De mensenrechtenschendingen in Atenco geven een goed beeld van de “onderdrukker” die Peña Nieto is, zegt ze.