Shell ziet heil in CO2-opslag

Shell spreekt over “drie harde waarheden”: tegen 2050 zal de vraag naar energie verdubbelen, terwijl de voorraden fossiele brandstoffen verdwijnen en de druk op het milieu toeneemt. Shell voorziet twee manieren waarop de wereld met het klimaatvraagstuk kan omgaan: “Scramble” en “Blueprints”. Maar hoe dan ook worden het woelige jaren. “We kijken aan tegen een tijdperk van revolutionaire verandering en aanzienlijke spanningen”, zegt het rapport.
In het eerste scenario, Scramble, blijft de huidige status quo aanvankelijk gehandhaafd. Landen grijpen terug naar hun eigen energiebronnen en het klimaatonvriendelijke steenkool maakt een grote comeback. Automobilisten blijven kiezen voor vloeibare brandstof en omdat olie duurder en schaarser wordt, stijgt het gebruik van biobrandstof snel. Politici zoeken de weg van de minste weerstand en doen weinig of niets om de vraagzijde aan te pakken en de energieconsumptie te verminderen.
Ondanks veel retoriek wordt er geen ernstige vermindering van de uitstoot gerealiseerd. “Maar tegen de jaren 2020 wordt het leven turbulent en onzeker”, voorspelt het scenario. Grote klimaatrampen of de limieten van het energieaanbod leiden tot ongecoördineerde reacties in verschillende landen. Die komen eigenlijk te laat en zijn daardoor erg ingrijpend, met piekende energieprijzen en uiterst volatiele markten voor gevolg. Bovendien vergt de structurele verandering tijd en heeft de sector tot 2050 de tijd nodig om zich aan te passen.

Beter voorkomen dan genezen

Het tweede scenario, Blueprints, gaat uit van het principe “beter voorkomen dan genezen”. In dat scenario ontstaan verschillende coalities die winstgevende antwoorden zoeken voor de uitdagingen: economische ontwikkeling, energievoorziening en milieubescherming. “Het gaat daarbij niet om een plotse opwelling van altruïsme”, zegt  Shell. “Het is de erkenning van gemeenschappelijke belangen, van nieuwe kansen om winst te genereren, en van het voordeel te ageren voor de omstandigheden daartoe dwingen.” 
De wereldbevolking oefent druk uit op politici om het probleem preventief aan te pakken. Aanvankelijk ziet Shell vooral lokale en uiteenlopende initiatieven. Overheden kiezen voor verschillende methoden. Dat creëert een onzeker investeringsklimaat, waardoor uiteindelijk internationaal naar convergentie zal worden gezocht en de beste methoden gekozen zullen worden. Hoewel dit scenario op korte termijn wat meer inspanningen vraagt, zal het ervoor zorgen dat de uitstoot tegen 2050 aan het dalen is.

CO2 onder de grond

Shell kiest voor het tweede scenario en denkt dat hernieuwbare energiebronnen tegen 2040 kunnen concurreren met fossiele brandstoffen. Die kunnen op hun beurt klimaatvriendelijk gemaakt worden door CO2-afvang en opslag (carbon capture and storage of CCS), een technologie die de kooldioxide uit de verbranding van fossiele brandstoffen opvangt en onder de grond stopt. Het is volgens de energiereus de taak van de overheid om de ontwikkeling van CSS te stimuleren.
“Omdat CCS kosten oplevert maar geen opbrengsten genereert, is er actie nodig van de overheid om investeringen te steunen en te stimuleren op een schaal die de wereldwijde uitstoot kan beïnvloeden”, zei Shell topman Jeroen Van der Veer bij de voorstelling van het rapport. “Bedrijven zouden op zijn minst CO2-kredieten moeten verdienen met de CO2 die ze opslaan.”
Volgens Van der Veer moet er vooral onderzoek gedaan worden naar veilige manieren om de CO2-uitstoot van grote industriële sites zoals elektriciteitscentrales ondergronds op te slaan. De houding die Europese overheden de komende vijf jaar aannemen kan het energielandschap van de volgende halve eeuw bepalen, zegt hij, maar als Europa niet in actie schiet, kan ze haar voortrekkersrol in de strijd tegen de klimaatverandering verliezen.
Milieu-organisaties zijn veel minder te vinden voor CCS. Ze beschouwen het vooral als een afleidingsmanoevre en een manier om vervuilende energiecentrales langer open te kunnen houden.