Shirin Ebadi: ‘Mensenrechtenschendingen in Iran zijn een internationaal probleem’

‘Nee, ik ben niet veilig in Iran’, antwoordde Ebadi op de vraag van een van de journalisten op de persconferentie bij de International Federation for Human Rights (FIDH). ‘Maar de veiligheid van iedereen die zich met mensenrechten bezighoudt is in Iran in gevaar.’
Shirin Ebadi bevond zich op het moment van de verkiezingen in Spanje en werd sindsdien gevraagd vanuit Teheran om voor internationale aandacht voor de demonstraties en de repressie te zorgen. Toch zal ze zeker terugkeren naar Iran zodra ze haar verplichtingen in het buitenland vervuld heeft, zegt ze.
‘Er zijn vier zaken die de regering moet doen om de rust in Iran te herstellen’, zegt Shirin Ebadi:

1. Iedereen die tijdens de protesten gearresteerd werd, moet onvoorwaardelijk vrijgelaten worden
2. De regering moet onmiddellijk stoppen met het gebruik van geweld tegen de demonstranten. Mensen hebben volgens de grondwet recht op vredevol protest, en dat moet dan ook gegarandeerd worden.
3. De resultaten van de verkiezingen moeten geannuleerd worden en nieuwe verkiezingen moeten plaatsvinden onder internationaal toezicht. De Raad van Hoeders heeft zelf toegegeven dat in 50 steden er meer stemmen uitgebracht werden dan er inwoners zijn. Toch verklaarde die Raad dat deze fraude onvoldoende is om het resultaat ongeldig te verklaren, terwijl de drie andere kandidaten volhouden dat de fraude nog veel meer verspreid en ingrijpend was.
4. De regering moet iedereen die gewond werd door de ordediensten compenseren; en dat geldt uiteraard ook voor de families van de mensen die gedood werden.

Op de persconferentie noemde de ondervoorzitter van FIDH, Karim Lahiji, de gebeurtenissen “een staatsgreep”. Op de vraag aan Ebadi of zij die term ook zou gebruiken, antwoordde ze met een citaat van Shakespeare: ‘A rose by any other name would still be a rose. Hoe je de gebeurtenissen ook benoemt, de waarheid blijft dezelfde: er vinden massale schendingen van de mensenrechten plaats. En mensen worden opgesloten omdat ze hun grondwettelijke rechten en vrijheden uitoefenen.’  Lahiji voegde daaraan toe dat drie organisaties -waaronder twee waarin voormalig president Khatami een belangrijke rol speelt- op dinsdagochtend een mededeling gedaan hebben waarin ze het alvast onomwonden over een “machtsgreep” hebben.
Moet het Westen zich krachtiger opstellen, zoals onder andere Dan Van Raemdonck van FIDH vroeg in zijn oproep aan Europees Commissaris Solana, vroeg een van de journalisten. ‘Mensenrechten stoppen niet bij landgrenzen, was het antwoord. ‘Zoals de Iraanse machthebbers zich uitspreken over de mensenrechten in de Palestijnse Gebieden, zo moet de internationale gemeenschap zich ook uitdrukkelijk uitspreken over de schendingen van mensenrechten die vandaag plaatsvinden in Iran.’ De Nobelprijswinnares besloot met de de woorden: ‘Niet de economie of de olie moet voorop staan in de reactie op de gebeurtenissen in Iran, maar de mensenrechten. Dat is uiteindelijk beter voor jullie én voor ons.’
Op de MO*lezing van 2 maart zei Shirin Ebadi al dat ze geen hoge verwachtingen had van de verkiezingen in haar land: ‘De kiesstrijd is georchestreerd en kritische geluiden worden geweerd. Immers, alle kandidaten moeten de zege krijgen van de Raad van Hoeders. Die raad bestaat uit twaalf mannen van wie de helft geestelijken zijn die benoemd door de rahbar, de religieuze leider van Iran, en de andere helft rechtsgeleerden. De beslissingen van de Raad van Hoeders zijn conservatief. Hervormingsgezinde kandidaten krijgen daardoor geen kans. Criticasters krijgen al helemaal geen uitzicht op een plaats op een stembiljet.’ Voor een uitgebreid verslag van die lezing, zie op deze pagina.