Slachtoffers toxisch pesticide klagen bananenmultinationals aan

Een misdaad tegen de mensheid, zo noemt Victorino Espinales de schadelijke
effecten van de pesticiden Nemagon en Fumazone. De werkzame stof in beide
chemicaliën is dibromo-chloropropaan, dat bij mensen reageert met
dna-moleculen en voor genmutaties kan zorgen. Espinales is voorzitter van
een vereniging van slachtoffers van de sproeipraktijken in Nicaragua. Alleen
al in zijn land zouden 110.000 mensen direct of indirect getroffen zijn door
de schadelijke werking van het gif. De overwegend mannelijke arbeiders
worden
onvruchtbaar, de vrouwen die in de buurt van de plantages wonen krijgen
spontane abortussen, baarmoeder- of borstkanker, leverproblemen en
gewrichtsproblemen.

In Nicaragua en Costa Rica trokken arbeiders in de voorbije weken de straat
op om een schadevergoeding te eisen. Enkele tientallen rechtszaken worden
voorbereid, zowel in Centraal-Amerika als in de VS. De klachten zijn gericht
tegen Dow Chemical, de Occidental Chemical Company en Shell, de producenten
van Nemagon, en tegen de bananenmultinationals Dole, Del Monde, Chiquita en
de Standard Fruit Company.

Volgens Espinales wisten de bedrijven heel goed welk effect het pesticide
had op mensen. Een eerste onderzoek in die zin dateert uit 1958 en werd
uitgevoerd in opdracht van Dow Chemical en Shell. In de Verenigde Staten
werd Nemagon in 1979 verboden omwille van de toxische effecten op het
menselijke erfelijk materiaal en omdat het bijzonder moeilijk afbreekbare
gif het water en de bodem kan verzieken. In Centraal-Amerika werd het
pesticide ook nog in de jaren tachtig gebruikt. Bedrijven verstopten hun
voorraden in tanks onder de grond, die nu mogelijk beginnen lekken en het
grondwater besmetten.

De hoogste aanklager van Nicaragua, Francisco Fiallos, spreekt van een ware
tragedie en verzekert de slachtoffers dat de regering de claims van haar
burgers steunt. Bij rechtszaken in Nicaragua worden schadevergoedingen
gevraagd van 100.000 dollar voor elke man die onvruchtbaar werd, 50.000
dollar voor wie vruchtbaarheidsproblemen heeft en 25.000 dollar voor andere
problemen. Mensen die ingingen op een aanbod van de bananenbedrijven om de
zaak buiten de rechtbank te regelen, moesten het met 100 dollar stellen. De
regering kan geen beslag leggen op tegoeden van de multinationals, omdat die
Nicaragua verlaten hebben nadat in 1979 de sandinisten aan de macht kwamen.
Volgens Fiallos hebben rechtszaken in de Verenigde Staten daarom mogelijk
meer succes.