Sloppenbewoners zien WSF als feestje voor de rijken

Het is de eerste keer dat Afrika optreedt als enige gastheer van het WSF. Het forum werd in 2001 voor het eerst gehouden in Brazilië, als alternatief voor het Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos. Het WSF brengt vooral vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld samen, die kritisch zijn over de huidige globalisering

Aangezien Kenia ook de thuishaven is van Kibera, door sommigen de grootste sloppenwijk van Afrika genoemd, zou je kunnen stellen dat er geen toepasselijker plaats is om het Forum in 2007 te organiseren. Is er een betere plaats dan vlakbij een van de gemeenschappen die het zwaarst getroffen zijn door de sociale ziekten die het Forum wil uitbannen?

In Kibera, dat ten zuidwesten van Nairobi ligt, worden de voorbereidingen voor het WSF echter met gemengde gevoelens gadegeslagen. Tijdens een recente bijeenkomst met leden van het secretariaat van het WSF in Nairobi, beschuldigden zo’n honderd inwoners van Kibera niet-gouvernementele organisaties ervan dat ze slechts uit zouden zijn op geld en het opvijzelen van hun geloofwaardigheid. De ngo’s hebben nauwelijks iets gedaan om het leven van inwoners van de sloppenwijken te verbeteren, stelden ze.

Sommigen claimen dat zelfs gevestigde ngo’s zo nu en dan meer kwaad dan goed doen, omdat ze de ‘gewone man’ geen stem geven op het WSF. “Deze mensen worden getroffen door armoede, aids en werkloosheid, maar we horen zelden hun stem. In plaats daarvan wordt er voor ze gesproken, door gevestigde ngo’s”, zegt Salim Mohammed, programmacoördinator van Carolina for Kibera, een jongerenorganisatie met een hoofdkantoor in de Verenigde Staten.

“Deze mensen zijn niet zo naïef dat ze niet voor zichzelf kunnen spreken. Ze weten waar de pijnpunten zitten en ze weten hoe ze die aangepakt willen zien. Kunnen ngo’s stoppen de problemen van de armen te gebruiken om zichzelf te verrijken? En kunnen deze gemeenschappen een kans krijgen om zichzelf te presenteren tijdens bijeenkomsten zoals het WSF?”

Onder leiding van jongerenactivist Cosmas Musyoka pleitten de afgevaardigden uit Kibera zelfs voor een alternatief forum dat gelijktijdig met het WSF gehouden zou moeten worden: het Kibera Sociaal Forum. Dat forum zou ruimschoots aandacht besteden aan de problemen van de gemeenschap.

Een belangrijke zorg van de activisten is landeigendom in sloppenwijken. Een kwestie die zorgt voor spanningen tussen bewoners, landeigenaren en de autoriteiten. De regering stelt dat de illegale bewoning plaatsvindt op overheidsgrond, en dat de nederzettingen ontruimd moeten worden. De bewoners, die soms nergens anders heen kunnen, vinden dat ze eigenaar zijn van het land. Zij wapenen zich met hand en tand tegen gedwongen vertrek.

Illegale bewoning op private grond leidt daarnaast tot gewelddadige conflicten tussen eigenaren van de grond en de bewoners. “Niemand in de sloppenwijken heeft zekerheid over de grond waarop hij woont. Om die reden is het ook moeilijk om mensen te vragen goed voor het milieu te zorgen”, zegt Mohammed. “Hoe kun je mensen vragen hun omgeving goed te beheren, als je ze daar niet eerst de mogelijkheden voor geeft? Als de landkwestie wordt aangepakt, dan gaat de rest een stuk gemakkelijker.”

Voor Helen Moraa is aids een andere dringende kwestie. “Het WSF moet hier zelf maar eens komen kijken hoe aidspatiënten lijden. We krijgen te horen dat we goed moeten eten, zodat we langer leven en voor onze kinderen kunnen zorgen. Maar dat is moeilijk, want er is geen geld voor eten. Het is al moeilijk om één maaltijd per dag te vinden”, zegt Moraa, weduwe, moeder van vier kinderen en seropositief.

“Van de regering krijgen we geen hulp. Als het WSF kan helpen, verandert er misschien iets”, zegt Moraa, die lid is van de Power Women Group in Kibera. Dat is een groep van 25 seropositieve vrouwen die halssierraden maken om geld te verdienen. Grace Akinyi, een ander lid van de groep en eveneens moeder van vier kinderen, had tot nu toe nog niet gehoord van het WSF. “Wat is het WSF? Zorgt dat voor medicijnen?”, vraagt ze. “Mijn man en kinderen zijn ook ziek. Niemand van ons werkt. De landeigenaar wil niet horen dat we ziek zijn. Hij verwacht dat we elke maand huur betalen.”

De zestienjarige Kadara Yusuf, die ook in Kibera woont, weet ook niet wat te denken van het WSF. “Ik weet er niets van. Er vinden wel meer internationale bijeenkomsten plaats waar alleen gepraat wordt”, zegt ze. “Over Kibera is al zoveel gezegd. Maar er is al jarenlang niets veranderd. Dat laat zien dat het de wereld niets kan schelen. Kan het WSF een bijeenkomst zijn waarbij minder gepraat wordt en meer gedaan?”

Kibera telt ongeveer 700.000 inwoners. Onyango Oloo, coördinator van het Keniaans Sociaal Forum, de nationale afdeling van het WSF, zegt dat zijn organisatie eraan werkt om de stem van de inwoners van Kibera te laten horen op het WSF. De WSF-organisatie in Nairobi verwacht over twee maanden ongeveer 150.000 mensen uit de hele wereld. IPS MDG8 (JS/MC)