Slovaakse artsen zeggen neen tegen steekpenningen

‘Dank u, wij aanvaarden geen steekpenningen.’ Met deze boodschap op een sticker op de borst willen ziekenhuisartsen duidelijk maken aan hun patiënten dat ze niet meer meedoen aan de omkoperij.

Een studie van Transparency International wees in 2010 uit dat de Slovaakse gezondheidszorg met een ernstig corruptieprobleem kampt. Uit studiewerk dit jaar bleek opnieuw dat een op vier gezinnen in Slovakije persoonlijke ervaring heeft met omkoperij van een arts. Patiënten gaven aan dat ze zelf de noodzaak voelen om dokters geld toe te stoppen in ruil voor een voorkeursbehandeling of een betere plaats op een wachtlijst.

Atypisch

Naast de stickers geeft een speciale website de namen vrij van dokters die zich aansluiten bij de campagne.

Roman Muzik, analist bij het Health Policy Institute (HPI), een denktank in Bratislava, zegt dat “het een interessante en atypische maatregel is” maar dat meer effectieve maatregelen nodig zijn om corruptie significant te doen afnemen.

Niet alleen Slovakije maar ook andere Centraal- en Oost-Europese landen zoals Oekraïne, Moldavië, Roemenië en Hongarije staan erom bekend dat hulpverleners steekpenningen aannemen.

In vergelijking met het Europese gemiddelde kent de gezondheidszorg in deze landen zeer lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden, wat vaak als reden wordt aangehaald waarom omkoping hier gemeengoed werd.

Maar HPI verwerpt deze reden en suggereert dat de corruptie vooral te wijten is aan hebzucht en “de omstandigheden die artsen in staat stellen” om onder tafel te onderhandelen.

“Een van de redenen achter het probleem met omkoping in de gezondheidszorg is dat corruptie in het algemeen diep geworteld zit in het gedrag van mensen. Ze gebruikten steekpenningen vóór 1989 onder het communistische regime en zijn dat blijven doen”, aldus Muzik.

Wittejassenmaffia

Vervolgingen wegens corruptie zijn ook zeer zeldzaam omdat de meeste patiënten terughoudend zijn in het melden ervan uit angst voor wat de “wittejassenmaffia” kan doen op een operatietafel.

“Hoewel de campagne naar alle waarschijnlijkheid niet veel effect zal hebben op de corruptie, moet gezegd dat het een stap in de goede richting is dat de Slovaakse artsen toegeven dat de corruptie in het systeem wijdverspreid is en dat ze daar iets aan willen doen”, besluit Muzik.