Sociale media wekken dode talen onverwacht weer tot leven

Het internet, mobiele telefoons en sociale media wekken uitstervende talen onverwacht weer tot leven. In India zijn taalkundigen enthousiast over de eerste resultaten.

  • Jeremy Fahringer / Living Tongues Institute/Enduring Voices Project Abamu Degio (links) bekijkt een opname van zichzelf terwijl ze een traditioneel Koro-lied zingt. Jeremy Fahringer / Living Tongues Institute/Enduring Voices Project

In de taal van de Bhatu Kolhati, een afgelegen nomadenstam in de Indiase deelstaat Maharashtra, betekent tatti thee en gulle vlees. Maar Kuldeep Musale (30) herinnert zich zijn moedertaal nauwelijks nog. Hij is sinds zijn zesde naar kostscholen geweest en spreekt nu de dominerende talen: Hindi, Marathi en Engels.

Zijn voorouders waren traditionele muzikanten en dansers. Hij niet. Hij werkt in Pune, op 150 kilometer van de provinciehoofdstad, Mumbai. “Wanneer je een taal niet hoort, vergeet je ze”, zegt hij.

Liedjes op de smartphone

Dankzij de mobiele telefoon kan hij nu met zijn ouders praten, die nog steeds in het dorp wonen. Daardoor behoudt hij het contact met zijn moedertaal. Bovendien leert hij zijn taal opnieuw.

Telkens als hij tijdens de vakantie naar huis gaat, neemt hij liedjes en stemmen van de ouderen van het dorp op met zijn smartphone.

Voor linguïsten zijn het opwindende tijden. De technologie wekt uitstervende talen weer tot leven, zeggen ze. Digitale instrumenten kunnen de talen op zijn minstens archiveren. Het werpt al zijn eerste vruchten af.

In taalgebied blijven

“India kent een opmerkelijk groei van niet beschermde talen en talen van minderheden”, zegt Ganesh Devy, hoofd van het People’s Linguistic Survey of India. Talen als het Mangeli, Hadoti of Haryanvi, die door ongeveer vierduizend mensen gesproken worden, zijn in gevaar, maar ze worden nu opnieuw vaker gebruikt.

“Vroeger dachten de mensen uit de dorpen dat ze alleen via een andere taal toegang zouden krijgen tot het moderne leven. Maar dankzij de technologie kunnen ze in hun eigen taalgebied blijven en zich toch verbonden voelen met het moderne leven.”

Linguïsten hebben hun notitieboeken en cassettes al lang vervangen door digitale toestellen die beeld en geluid opnemen. Nu gebruiken ook de plaatselijke gemeenschappen ze steeds vaker.

Door de opmars van mobiel internet in India kunnen steeds meer digitale instrumenten worden ingezet, zoals sociale media, mobiele apps, interactieve games en onlinewoordenboeken.

Meeste bedreigde talen

In India worden officieel 122 talen gesproken; in werkelijkheid zijn of waren het er 780. De laatste vijftig jaar zijn er 220 verdwenen, zegt Devy, die alle Indiase talen in kaart heeft gebracht. Met 197 talen die in gevaar zijn, staat India helemaal bovenaan op de Unesco-lijst van meest bedreigde talen.

Devy vergelijkt de demografie en de taaldichtheid van India met die van Papoea-Nieuw-Guinea, Indonesië en Nigeria. Maar India slaagt erin zijn stervende talen weer tot leven te wekken.

Het Bhilli bijvoorbeeld is in twintig jaar met 85 procent gegroeid. Het Khasi, Garo, Koya en Tripuri worden ook door steeds meer mensen gesproken. Gedrukte taal heeft veel orale tradities verloren doen gaan. Maar door “eenvoudige, betaalbare en populaire instrumenten” zoals mobiele telefoon, radio en video kunnen deze talen nu overleven.

Voor Machung Lalung (28) is zijn moedertaal, het Tiwa, synoniem voor de modderige wegen en de aarden lampen van zijn dorp Karbi Anglong in de noordoostelijke deelstaat Assam. “Als je Engels en Hindi kende, was je slim, dan had je een toekomst.” Hij verhuisde daarom als tiener naar Delhi om in een callcenter te werken.

“Wanneer ik nu muziekvideo’s bekijk op YouTube en mijn vrienden sms door Tiwi-woorden in het Engels te tikken, dan voel ik me nostalgisch maar niet vreemd.”

Sprekende woordenboeken

Technologie helpt verdwijnende talen “maar een snelle oplossing is er niet”, waarschuwt Greg Anderson, directeur van het Living Tongues Institute.

Volgens een rapport van McKinsey & Company uit 2012 staat India op de rand van een echte internetboom. Met 120 miljoen internetgebruikers heeft India nu al de op twee na grootste internetbevolking ter wereld.

Tegen volgend jaar zal India naar de tweede plaats klimmen met minstens 320 miljoen gebruikers, dankzij het goedkoper worden van internettoegang en mobiele toestellen.

Anderson and K David Harrison hebben acht sprekende woordenboeken online gezet, een onderdeel van het Enduring Voices Project van de National Geographic Society en het Living Tongues Institute. De woordenboeken bevatten meer dan 32.000 woorden, onder meer in het Ho en het Remo, twee Indiase talen.

Geneeskracht via YouTube

Voor het Koro Aka, dat in Arunachal Pradesh wordt gesproken, komt er een gelijkaardig woordenboek. Deze taal was vroeger niet opgemerkt door wetenschappers en kwam ook niet voor in de bevolkingscijfers.

“De Koro maken nu volop gebruik van digitale technologie om hun taal te helpen overleven, terwijl ze tegelijk hun traditionele waarden en kennis behouden”, zegt Harrison. De sprekers delen nu video’s op YouTube over geneeskrachtige planten, kralen en mythen.

Inheemse sociale media

Dankzij sociale media kunnen mensen hun eigen taal creatiever gebruiken, zegt Kevin Scannell, taalkundige aan de St Louis University in de VS. Veel berichten op Facebook en Twitter zijn in het Engels of een andere grote taal gesteld, maar je ziet nu steeds meer berichten in zeer kleine talen.

Zijn website Indigenous Tweets volgt 62.000 gebruikers die in 153 talen tweeten. Daarvan zijn er 79 in gevaar, waaronder 6 in India, het Khasi, Lushai, Karbi, Mara Chin, Thado Chin en Tulu.

Sociale media brengen kleine en verspreide taalgemeenschappen weer samen. En ze bieden leerlingen de kans om rechtstreeks met native speakers te spreken.

Sociale media zijn meestal geschreven terwijl veel inheemse talen orale tradities zijn. Daarom zijn er websites als SpeakTalkChat, die zich op videochats in bedreigde talen richten.

Apps voor inheemse talen

Ook mobiele apps voor inheemse talen worden populair. Een goed voorbeeld is First Voices Chat, zegt Scannell. “Eigenlijk biedt het weinig meer dan een goed toetsenbord, waarmee mensen in hun eigen taal op een mobiel toestel kunnen tikken.”

Darrick Baxter ontwikkelde een app voor het Ojibwe, een inheemse taal uit Noord-Amerika. De broncode is open, andere groepen hoeven zo niet van nul te beginnen als ze een gelijkaardige app willen ontwikkelen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.