Sociale tegenstelling tekent Zuid-Afrika

‘In tegenstelling tot wat in verschillende media is verschenen, zal de moord op Eugène Terre’Blanche de raciale spanningen in Zuid-Afrika niet op de spits drijven’, nuanceert Luirink, hoofdredacteur van ZAM Africa Magazine. ‘Dat de jonge moordenaars van Terre’Blanche inspiratie vonden in de opruiende liederen van de ANC-Jeugdliga Julius Malema is eveneens onzin.’

Schandalen

‘De enige rede waarom Julius Malema zich in de kijker werkt met oude strijdliederen als ‘Kill die Boer’ de wereld in te sturen, is omdat hij de aandacht wil afleiden van de financiële schandalen waarin hij verwikkeld is. Hij is ineens eigenaar geworden van een immense villa, maar hij kan niet uitleggen waar hij het geld vandaan haalde.’
Luirink merkt ironisch genoeg zelfs tekenen van verandering in de houding van de extreem-rechtse AWB-leden. Toen het nieuws over de moord vorige week bekend raakte, reageerde de AWB onmiddellijk met niet mis te verstane oorlogstaal.
Er werd opgeroepen om de dood van Terre’Blanche te wreken, maar deze aansporingen werden even snel terug ingetrokken. ‘Terre’Blanche zou nooit op deze manier op zijn eigen dood gereageerd hebben’, zegt Luirink. ‘Hij zou veel feller hebben gereageerd.’
Hoewel de AWB op haar hoogtepunt zo’n 70.000 leden telde, is de beweging sinds eind jaren ’90 niet meer dan een marginaal verschijnsel. Terre’Blanche probeerde sinds 2008 nog wel een comeback te maken, maar erg realistisch was die niet. ‘De Apartheid is al meer dan 15 jaar afgeschaft, het is onmogelijk om terug in de tijd te willen gaan en oude systemen te herinstalleren’, zegt Bart Luirink.

Ongenoegen bij jongeren

Om een beweging in leven te houden, moeten eveneens jongeren aangesproken worden en daar knelt het schoentje. ‘Er heerst een gevoel van ongenoegen bij blanke jongeren omdat zij in zekere zin verantwoordelijk worden geacht voor wat hun ouders hebben gedaan. Hoewel de statistieken dit tegenspreken, hebben de jongeren het gevoel dat ze minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt’, legt Luirink uit.
‘Ze leven in een soort van isolement tegenover de overweldigende zwarte bevolking, maar ze zullen  nooit dezelfde weg kiezen als Terre’Blanche en consorten.’

Sociale in plaats van raciale kwestie

Het echte probleem in Zuid-Afrika is al lang geen raciale tegenstelling meer, dan wel een sociale kwestie. ‘De gemeenschappen op het Zuid-Afrikaanse platteland in het noorden van het land zijn misschien wel afgelegen, maar ze zijn zeker niet geïsoleerd’, weet de Zuid-Afrika-kenner.
‘Via radio en televisie zijn ze op de hoogte van wat er in andere stedelijke gebieden delen gebeurt. Ze zien dat de mensen die er wonen wel kansen krijgen om naar school te gaan en zich op te werken tot de middenklasse.’
‘Het is de taak van de regering om iets te doen aan die tweeledigheid in het land. Er moet geïnvesteerd worden in de miljoenen mensen die achtergesteld blijven en daarvoor moet samengewerkt worden’, besluit Luirink.