Soedanese kindsoldaten krijgen kindertijd terug

Volgens het Kinderfonds van de Verenigde Naties (Unicef) zouden er in Zuid-Soedan nog tweeduizend kindsoldaten overblijven. Zij zijn voornamelijk actief in de kleinere groeperingen van het Zuid-Soedanese Bevrijdingsleger (SPLA), een van de laatste nationale milities op de lijst van landen die nog een beroep doen op kindsoldaten.

Vorige maand keurde het SPLA het actieplan goed om alle kindsoldaten uit zijn rangen te verwijderen en hen te helpen met een alternatieve opleiding. Als ze dit plan effectief doorzetten, zou het land binnen twee jaar van die lijst geschrapt kunnen worden.

Burgerkledij

Voor de kinderen zelf begint nu het lange re-integratieproces. Ze zetten hun eerste stapjes richting school of bekwamen zich in vaardigheden die hen zullen helpen om een leven buiten het leger op te bouwen.

Volgens Fatuma H. Ibrahim, hoofd van de afdeling kinderbescherming van Unicef in Zuid-Soedan, begint dit proces met de identificatie van alle overblijvende kindsoldaten en de bevestiging van hun formele bevrijding. Op hun weg naar buiten krijgen ze burgerkledij want “wat militair is, blijft bij het leger”, zegt ze.

De kinderen die leeftijden tussen twaalf en achttien jaar hebben, krijgen groepstherapie door sociale werkers die hen leren begrijpen waarom ze ooit deel uitmaakten van een militie en hen helpen om te praten over het geweld waarmee ze in aanraking kwamen.

Volgens Ibrahim zal ongeveer 1 procent van hen “echte klinische begeleiding” nodig hebben, wat moeilijk is in een land waar psychiatrische ondersteuning schaars is. “Dat is een groot probleem. De meeste van hen krijgen pillen, en dat is het dan.”

Warm welkom

Ook de familieleden worden actief betrokken bij de re-integratie. Zij moeten de kinderen warm verwelkomen en hen ontmoedigen om opnieuw aan te sluiten.

“De ouders moeten bereid zijn om hen terug op te nemen,” zegt Ibrahim. In sommige gemeenschappen in Zuid-Soedan betekent dit dat er een symbolische overgangsceremonie zal plaatsvinden.

Veel van deze kinderen sloten ooit aan bij milities om zichzelf en hun familie van een financiële basis te voorzien. Een van de grootste uitdagingen voor Unicef wordt dan ook om nieuwe kansen te creëren, om zo te voorkomen dat ze terug naar die oplossing grijpen.

Na hun bevrijding zullen ze kunnen kiezen om naar school te gaan, wat veel van de jongsten volgens Ibrahim zullen doen. Ook krijgen ze de kans om een vak te leren zoals bijvoorbeeld dat van timmerman, waar een toenemende vraag naar is in de snel groeiende steden. In de toekomst zullen ze zelfs in twee vaardigheden getraind worden, wat hen nog meer kans geeft om te overleven, mocht een van beide minder lucratief blijken.

Kracht van de lijst

Het Zuid-Soedanese actieplan werd officieel ondertekend op 16 maart door het ministerie van Defensie van Soedan, de VN-vredesmacht in Zuid-Soedan, Unicef en een VN-speciale gezant voor Kinderen in Gewapende Conflicten, Radhika Coomaraswamy.

Sinds zijn onafhankelijkheid vorig jaar, heeft Zuid-Soedan het geweld regelmatig zien opflakkeren.

Volgens Coomaraswamy komen de meeste kindsoldaten uit het Noorden, waar het geweld vrijwel constant is gebleven.

Ze voegde daar nog aan toe dat de hernieuwde belofte te danken is aan “de kracht van de lijst” en de druk die internationale partners uitoefenen.