Solidariteit is politiek

Sinds tweede kerstdag zijn de pagina’s van onze kranten en tijdschriften, maar ook de programma’s op radio en tv overspoeld met gelijkaardige beelden en verhalen. De omvang van de tsunamiramp deed wereldwijd een schokgolf van medevoelen en financiële solidariteit ontstaan. Dat zoveel inzet en gemeende gulheid mogelijk zijn, is niet alleen hartverwarmend, het is ook politiek relevant. De wereld werd het voorbije decennium in toenemende mate ingericht om grote bedrijven toe te laten overal ter wereld te produceren en te verkopen, en alles wat de ongeremde wereldhandel in de weg kon staan, moest wijken.
Bescherming van werknemers, solidariteit tussen de rijke en de arme inwoners van een land, pas verworven milieunormen, de aarzelende keuze voor Fair Trade als instrument voor ontwikkeling: als het al niet gesneuveld is, staat het op de agenda om bij volgende vrijhandelsbesprekingen “aangepast” te worden. De politieke boodschap van Tsunami 12-12 en van de talloze gelijkaardige campagnes elders in de wereld, is dat de rijke burgers van deze aarde nog niet bereid zijn collectief hun rug te draaien naar de ellende en de armoede van hun minder fortuinlijke medeburgers. Niet de harde en ongereguleerde concurrentie moet de wereld regeren, maar de menselijke reflex van solidariteit en zusterlijkheid. ‘Wat de terroristische aanslagen van 11 september voor de Oorlog tegen Terreur waren, zou de tsunami van 26 december kunnen zijn voor de Oorlog tegen Armoede’, schreef Timothy Garton Ash in de Britse krant The Guardian.
Maar we maken ons geen illusies. De manier waarop de Amerikaanse regering op de ramp in Zuidoost-Azië reageerde, spreekt boekdelen. Het Witte Huis belooft, na enig aarzelen, 350 miljoen dollar hulp. Ter vergelijking: met dat bedrag kunnen de Amerikaanse troepen welgeteld 36 uur Irak bezetten. Of: de kosten voor het feestje dat George Bush voor zijn eedaflegging liet organiseren, werden door de New York Times geraamd op 40 miljoen dollar.
Of nog: bij de najaarsstormen die Florida in het najaar van 2004 teisterden, maakte George Bush meteen 3 miljard dollar vrij voor hulp en wederopbouw. De prioriteiten voor de enige supermacht in de wereld zijn door zeebeving noch vloedgolf aangetast. Dat gebeurt pas als alle mensen, organisaties en regeringen die nu bijdragen aan de noodhulp of de langetermijnontwikkeling van Zuidoost-Azië, hun keuze voor solidariteit ook politiek vertaalt. Als de politieke en economische prioriteiten in de wereld omgekeerd worden, dan hoeven er ook niet langer elke week 175.000 doden te vallen door armoede. Week na week. En dan moeten er ook geen imperiale oorlogen meer gevoerd worden.
Het getuigenis waarmee dit voorwoord begon, komt niet uit Zuidoost-Azië maar uit Irak. Het is van dokter Saleh Hussein Isawi, directeur van het algemeen ziekenhuis in Falluja, die op Kerstavond zijn belegerde stad voor het eerst terug in mocht. In november werd hij, samen met ongeveer 250.000 inwoners geëvacueerd om plaats te maken voor een Amerikaans offensief tegen het Iraakse verzet. Dat verzet is niet gebroken, zoals al op 19 november werd gemeld, maar de stad ligt wel in puin. Het drinkwater is vergiftigd, de elektriciteit is uitgevallen, de verdreven bewoners zijn getraumatiseerd en de doden zijn met duizenden. Alleen wordt dat alles niet meer aan u gemeld. Uit angst wellicht dat u zich solidair zou gaan voelen met de inwoners van Falluja.