Somalië eist terugtrekking Keniaanse troepen uit zuidelijke havenstad

Conflict in Kismayo

Verschillende facties bevechten elkaar al enkele weken in Kismayo, de hoofdstad van het autonome gebied Jubaland. Factieleider Ahmed Madobe riep zich vorige maand uit tot president van Jubaland, een positie die niet erkend wordt door Mogadishu maar die toch al vijf pretendenten heeft. Dat Kenia hem militair steunt in zijn strijd tegen de militie van Bare Hirale, een factieleider gelieerd aan de centrale regering, versterkt Madobe’s positie enkel en is een doorn in het oog van Mogadishu.

Bovendien zouden de Keniaanse troepen een offensief gestart zijn tegen burgers en een commandocentrum van het Somalisch Nationaal Leger (SNL). Ook zou het kolonel Abbas Ibrahim Gure van het overheidsleger gevangen genomen hebben. De Kenianen lijken dus zo in te gaan tegen hun mandaat om de centrale overheid te beschermen. Het ministerie van informatie roept dan ook op de Kenianen in de vredesmacht van de Afrikaanse Unie te vervangen door meer neutrale troepen.

Het Keniaanse plan

Kenia deed haar intrede in Somalië in oktober 2011, wanneer het deel uitmaakte van een groter offensief tegen de militant Islamistische Al-Shahaab militie. Na het offensief bleven de Keniaanse troepen in Somalië als onderdeel van de Afrikaanse Unie Missie in Somalië (AMISOM), nadat de kosten om een invasiemacht te ondersteunen te groot werden voor de Oost-Afrikaanse natie. Als deel van deze troepenmacht veroverden de Kenianen – ondersteund door het SNL en de Raskamboni-militie van Madobe - in september 2012 Kismayo op Al-Shahaab.

De intentie van Kenia was niet volledig altruïstisch. Het Oost-Afrikaanse land wou een bufferzone creëren om het noorden van hun eigen land te beschermen tegen islamistische aanslagen. Deze tactiek blijkt echter weinig effect te hebben. Toch blijft de Keniaanse troepenmacht in het zuiden van Somalië. Hun aanwezigheid geeft Kenia een hefboom in hun ettelijke twistpunten met Somalië, waaronder een strook mineraalrijke wateren voor de kust van Somalië waar de Kenianen op azen.

Kismayo is het kantelpunt van deze hefboom. De grote handelshaven in het zuiden van Somalië bevat meer dan 30 clans, waarvan het merendeel controle vanuit Mogadishu niet genegen is. De grondwet die er kwam na de jarenlange burgeroorlog bevat sterke federalistische elementen. De centrale regering in Mogadishu vreest echter dat het zuiden de autonome regio’s Puntland en Somaliland zullen volgen. Dit zou de centrale regering bijzonder verzwakken. De regering neemt dan ook een hard standpunt in tegen federalistische neigingen vanuit Kismayo. Door hun steun aan de “president” van Jubaland, Madobe, en zijn Raskamboni-militie, verzwakt Kenia Mogadishu’s greep op de regio. Deze steun kan door Kenia als troefkaart gebruikt worden in toekomstige onderhandelingen met Somalië.

Somalische verontwaardiging

Desondanks blijven de Keniaanse troepen deel uitmaken van de AU-vredesmacht. Dit betekent niet enkel dat ze de bescherming van de centrale regering als mandaat zouden moeten hebben, maar de troepen ook fondsen krijgen van de VN en de EU voor deze taak. De Somalische overheid eist dan ook dat de Kenianen vervangen worden door andere troepen.

Ondertussen kwamen de centrale regering en Ahmed Madobe samen in Addis Abeba, Ethiopië, om een staakt-het-vuren te bespreken, vooralsnog zonder resultaat.