Spanning tussen Iran en VS houdt aan

De kans dat de VS of Israël nog tijdens Barack Obama’s eerste termijn een militaire aanval uitvoert op Iraanse nucleaire installaties, is klein geworden. Maar dat wil niet zeggen dat de spanningen tussen beide landen verminderd zijn.

De VS concentreren zich op de eigen economische problemen, de oorlogen in Irak, Afghanistan en Libië, en de totstandkoming van stabiele democratieën in Egypte en Tunesië. Israël heeft de handen vol met de Arabische lente en manifestaties door Palestijnen.

Toch kan oorlog niet uitgesloten worden, zeggen deskundigen. De voortdurende vermelding van de “militaire optie” door Israëlische en Amerikaanse ambtenaren kan diplomatieke initiatieven muilkorven, zeggen ze.

“Het probleem was, en dat is het nog altijd, de voortdurende focus op conflict, conflict, conflict”, zegt de gepensioneerde admiraal William “Fox” Fallon, die ontslag nam als hoofd van het Amerikaanse Central Command (Centcom) in 2008. “We zouden beter op andere zaken focussen, dan zou de situatie anders zijn”, zei hij op een symposium van de Amerikaans-Iraanse Raad.

Escalatie op zee

Volgens Fallon blijft een oorlog mogelijk door een kleine vonk, zoals een incident voor de Iraanse kust in de Perzische Golf. Toen hij zelf in de regio gestationeerd was, waren de interacties met de Iraanse marine “altijd erg professioneel. Het probleem voor ons is dat de Revolutionaire Garde er vaker dan ooit te zien is, en die gedraagt zich niet zoals verwacht wordt. Ze zijn soms uitdagend.”

Zowel Fallon als zijn voorganger, generaal John Abizaid, wilden de zegen van toenmalig president Bush om met Iran over een akkoord te onderhandelen waardoor incidenten op zee niet zouden uitgroeien tot een groot conflict. “Abizaid had enkele goede ideeën, maar ze werden afgewezen door de regering-Bush”, zegt kolonel. David Crist, speciaal adviseur bij het huidige hoofd van het Centcom, generaal James Mattis.

Net als Fallon is Crist ervan overtuigd dat “er altijd een risico is op onbedoelde gevolgen in de Golf.” Crist noemde de “fly-by’s zoals Tom Cruise” door Iraanse piloten dicht bij Amerikaanse schepen als voorbeeld. “Is dat een onderdeel van een Iraans plan om de VS systematisch lastig te vallen of proberen de piloten zich gewoon te bewijzen? De VS en Iran zijn verwikkeld in een regionale koude oorlog, maar de middelen om het conflict te de-escaleren zijn er niet”, besluit hij.

Voor sommige hardliners in Iran zou een conflict met de VS of Israël op een goed moment komen, en het politiek verdeelde land kunnen verenigen.

Nucleair programma

Intussen blijft Iran verder werken aan het nucleaire programma. Dinsdag maakte Iran bekend dat het geavanceerde centrifuges zou installeren in Fordow, de installatie onder een bergflank die in 2009 werd ontdekt door de Verenigde Staten. Iran wil de productie van verrijkt uranium verdrievoudigen tegen het einde van dit jaar.

Dat uranium is volgens Iran bedoeld voor een reactor in Teheran die medische isotopen produceert. Maar het Institute for Science and International Security, een onderzoeksinstelling in Washington, waarschuwt dat Iran op die manier “sneller kan uitbreken en genoeg uranium kan produceren voor een kernwapen als het daartoe beslist.”

Amerikaanse inlichtingenambtenaren zijn van mening dat Iran niet beslist heeft om een kernwapen te bouwen. De VS hebben geen hard bewijs dat het land opnieuw onderzoek doet naar kernwapens. Toch heeft Yukiya Amano, hoofd van het internationaal atoomagentschap IAEA, maandag gezegd dat er nieuwe informatie is die “gerelateerd is aan vroegere of huidige verborgen nucleaire activiteiten die lijken te wijzen in de richting van een mogelijk militaire dimensie in het Iraanse nucleaire programma.”

De VS rekenden op sancties om Teheran te overtuigen af te zien van de verrijking van uranium, maar dat beleid faalde, deels door de hoge olieprijzen en de Chinese betrokkenheid in de Iraanse economie.

Militaire aanval

President Obama heeft herhaaldelijk gezegd dat een Iran met nucleaire wapens “onacceptabel” is. Volgens Greg Thielmann van de Arms Control Association, voormalig nucleair expert bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, blijven sommige Israëli’s aandringen op militaire actie door de VS. “Sommigen in Israël willen ons zien aanvallen, terwijl anderen met wapengekletter hopen op meer sancties en het uitblijven van gesprekken tussen de VS en Iran”, zegt hij.

Toch zijn er ook andere geluiden te horen in Israël. Meir Dagan, voormalige baas van de Israëlische inlichtingendienst Mossad, noemde een Israëlische aanval op Irans nucleaire installaties “het stomste wat hij ooit had gehoord.” Hij kreeg daarop bakken kritiek van eerste minister Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Ehud Barak.

Volgens admiraal Fallon zijn onderhandelingen met Iran de beste oplossing, maar “het moet van beide kanten komen. De belangen van beide volkeren worden beter gediend door toenadering en samenwerking dan door antagonisme en vijandigheid”, zegt hij. “Maar er is op korte termijn geen duidelijk pad voor dit alternatief.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.