Spanningen in Xinjiang nemen verder toe

De aanslag vond plaats in het dorp Lukqun, nabij Turpan. Volgens het Chinese persagentschap Xinhua overvielen Oeigoerse strijders het politiebureau, waar ze verschillende politiemedewerkers neerstaken. In een daaropvolgend vuurgevecht zijn zeker elf strijders omgekomen. Het is op dit moment niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor de aanslag. Inmiddels berichten verschillende media dat Lukqun hermetisch is afgesloten en dat telecommunicatie in de hele Turpan regio onmogelijk is.

Opvallend is dat de Chineestalige media het voorval – ondanks het hoge aantal doden –  niet of laat hebben gemeld. Zo is het niet terug te vinden in de staatskrant People’s Daily. Andere media, zoals de lokale versie van de People’s Daily en het persagentschap Xinhua, hebben pas na 36 uur kort over de gebeurtenissen bericht. Deze media meldden een twintigtal doden, wat ook door de meeste toonaangevende media werd overgenomen.

‘Het aantal doden wordt lager voorgesteld door de overheid’

Radio Free Asia stelt echter dat dit aantal niet klopt: ‘Het aantal doden wordt sterk ondergerapporteerd door de overheid’. Een eerder incident incident in Xinjiang waarbij twaalf doden vielen is zelfs geheel niet terug te vinden in de Chinese media.

De Chinese overheid zou volgens RFA op haar hoede zijn voor een nieuwe golf van geweld vanwege de vierde verjaardag van de juli-2009 opstanden. Daarbij vielen meer dan tweehonderd doden. Kranten als Xinjiang Economic Daily  en de People’s Daily tonen daarom propagandabeelden zoals een Oeigoer en een Han politieman die broederlijk samen meloen eten en militairen die Oeigoerse boeren helpen oogsten. De regio van de aanslag is namelijk een ruraal gebied dat bekend staat om meloenteelt.

Xinjiang (letterlijk “nieuw grensgebied”) wordt van oudsher bewoond door verschillende islamitische bevolkingsgroepen, waarbinnen de Oeigoeren de meerderheid vormen. Doorheen de geschiedenis was het gebied afwisselend deel van het Chinese rijk of onafhankelijk. Een deel van de Oeigoeren streeft vandaag nog steeds naar onafhankelijkheid.

Overbelasting natuurlijke hulpbronnen leidt tot conflicten

Sinds de oprichting van de volksrepubliek verhuisden vele Han-Chinezen (deels aangemoedigd door de overheid) vanuit het dichtbevolkte oosten van China naar Xinjiang. Deze migratie is tot op heden gaande: volgens Radio Free Asia verhuisden in maart dit jaar alleen al tweeduizend Han naar Xinjiang. Waar in 1949 slechts 5% van de bevolking in Xinjiang Han was, is dat nu meer dan 40%.

Deze instroom heeft geleid tot een sociaaleconomische kloof tussen de Han en andere bevolkingsgroepen. De sterke toename van de bevolking door migratie zorgt ook voor een grote druk op lokale natuurlijke hulpbronnen. In de regio waar de aanslag plaatsvond zijn eerder al conflicten ontstaan tussen Oeigoerse en Han landbouwers over water. De modernere, grootschalige irrigatiemethoden waarvan de Han gebruik maken, putten de watervoorraad uit en laten te weinig over voor Oeigoerse landbouwers.

Hoofddoekenverbod valt in slechte aarde bij lokale bevolking

Onlangs is de overheid ook op meerdere plaatsen acties gestart om islamitische meisjes aan te sporen hun hoofddoek af te doen. Dit viel volgens de BBC “niet in goede aarde bij een streng gelovige familie in Lukqun” en zou “de aanval uitgelokt hebben”. Veel Oeigoeren vinden dat hun cultuur verdrukt wordt door de sinisering van Xinjiang.

De kans dat er meer aanslagen zullen plaatsvinden tot en met juli is niet gering. Het Oeigoerse verzet heeft de verjaardag van de rellen van juli 2009 in het verleden aangegrepen om aanslagen te plegen, zoals de poging tot vliegtuigkaping in 2012. Afgaande op de reactie op het incident en de berichtgeving erover in de media, lijkt ook de Chinese overheid er niet gerust op dat de rust in Xinjiang terug zal keren.