Speciale relatie VS-Saudi-Arabië onder vuur

De belangrijkste indiener van de Saudi Arabia Accountability Act for 2003 is de Republikein Arlen Specter, een notoire havik die opkomt voor de belangen van Israël. Het is opvallend dat de vermeende steun van Saudi-Arabië aan Hamas in de Palestijnse gebieden meer ter sprake komt in de tekst dan mogelijke steun aan al-Qaeda. Het voorstel wordt verder gedragen door twee andere Republikeinen en vier Democraten. De tekst zal besproken worden in het Comité voor Buitenlandse Relaties en gaat ook naar de Amerikaanse regering.

De Democratische volksvertegenwoordiger Anthony Weiner, die ook bekend staat voor zijn extreme pro-Israëlische houding, heeft aangekondigd dat hij het voorstel ook in het Huis van Afgevaardigden zal indienen. Minstens 18 van zijn collega’s toonden zich bereid de tekst mee te ondertekenen.

Het wetsvoorstel om Saudi-Arabië mores te leren is een doorslag van gelijkaardige Amerikaanse initiatieven tegen het terrorisme in de Palestijnse Gebieden en Syrië. De Arafat Accountability Act, die Washington onder meer in staat zou hebben gesteld tegoeden van de Palestijnse Autoriteit in de VS in beslag te nemen om Jasser Arafat te straffen voor zijn vermeende passiviteit tegenover de aanslagen tegen Israël, werd eerder dit jaar niet gestemd nadat de Amerikaanse regering had laten verstaan dat de wet haar plannen in het Midden-Oosten zou doorkruisen. De Syria Accountability Act werd twee weken geleden wel goedgekeurd. De Amerikaanse regering kan Syrië nu economische en diplomatieke sancties opleggen - bijvoorbeeld omdat Damascus niet verhindert dat Arabische strijders via Syrisch grondgebied Irak binnenraken.

De Saudi Accountability Act zou het Witte Huis opleggen elk jaar vast te stellen of de Saudische regering genoeg onderneemt in de strijd tegen het terrorisme en de VS ook terdege helpt bij onderzoeken daaromtrent. Als de conclusie van dat onderzoek onbevredigend is, moet Washington kiezen uit een heel arsenaal van straffen, van een exportverbod van Amerikaans defensiematerieel naar Saudi-Arabië tot de beperking van de bewegingsvrijheid van Saudische diplomaten in de VS. De Amerikaanse president heeft wel ruime mogelijkheden om de straffen op te schorten.

Volgens Specter zijn er bewijzen dat de Saudi’s enorme bedragen hebben gepompt in al-Qaeda, Hamas en andere terroristische organisaties. De Saudische regering ontkent die aantijgingen, en wijst erop dat ze zelf het doelwit is van terroristische aanslagen.

Saudi-Arabië wordt tegenwoordig in de VS nog van andere kanten onder vuur genomen. De VS-Commissie over Internationale Godsdienstvrijheid (USCIRF) heeft het parlement onlangs bijvoorbeeld aanbevolen een onderzoek te financieren naar de vraag of de Saudische regering direct of indirect initiatieven financiert om een ideologie uit te dragen die haat, onverdraagzaamheid en andere mensenrechtenschendingen bevordert.

Volgens waarnemers moet Saudi-Arabië zich nog niet te veel zorgen maken. Het land zit op een kwart van ‘s wereld oliereserves, en de VS kochten vorig jaar 18 procent van hun olie in Saudi-Arabië. De twee landen werken ook nauw samen op defensievlak. Maar de initiatieven hebben wel een duidelijke signaalwerking voor het woestijnkoninkrijk. Het Saudische regime moet er ook rekening mee houden dat de publieke opinie in de VS heel wat sceptischer staat tegenover goede betrekkingen met Saudi-Arabië dan het pragmatische Washington.