Sri Lanka vreest Europese handelsvoordelen kwijt te spelen

De Europese handelsvoordelen, die onder de noemer GSP+ vallen en tolvrije export van zowat alle belangrijke Sri Lankaanse producten naar de EU mogelijk maken, lopen dit jaar af en worden in oktober geëvalueerd. De Sri Lankaanse textielproducenten, de belangrijkste begunstigden van de regeling houden hun hart vast.

De EU heeft al aangegeven dat een eventuele verlenging van de GSP+-status van Sri Lanka afhangt van de mate waarin Sri Lanka 27 internationale conventies over de mensenrechten, arbeidsrechten en het milieu in de praktijk brengt. Respect voor die verdragen was van bij het eerste GSP+-akkoord tussen Sri Lanka en de EU in 2003 een voorwaarde van de kant van de EU. Dat was van bij het eerste “Het is niet genoeg dat Sri Lanka die conventies in eigen wetten heeft omgezet; ze moeten ook worden uitgevoerd”, zegt Julian Wilson, het hoofd van de Europese Delegatie in Sri Lanka.

Geen politieke spelletjes

Volgens Wilson speelt de opflakkering van de oorlog tussen de Sri Lankaanse regering en de Tamilrebellen die strijden voor autonomie voor het hoofdzakelijk door Tamils bewoonde noorden en oosten van het land geen rol bij de evaluatie. In januari maakte de regering in Colombo eenzijdig een einde aan een bestand dat in 2002 met Noorse bemiddeling tot stand was gekomen. “We gaan geen politieke spelletjes spelen”, verzekert Wilson. “We voeren al 300 jaar handel met het eiland. Daar gaan we niet zomaar een einde aan maken.”

Maar de EU heeft wel zware kritiek op de mensenrechtensituatie in Sri Lanka, en meer bepaald op het stijgende aantal politiek geïnspireerde ontvoeringen en de problemen die journalisten ondervinden. In Sri Lanka wordt gevreesd dat die misstanden een reden kunnen vormen om een einde te maken aan de handelsvoordelen.

De Sri Lankaanse textielbedrijven dreigen door de Europese invoerheffingen hun concurrentiekracht kwijt te spelen. Daardoor komen veel banen op de helling te staan: de textielnijverheid verschaft werk aan bijna 300.000 Sri Lankanen.

Lobbywerk

De Sri Lankaanse regering zette vorige maand een werkgroep van vier ministers op die samen met de textielbedrijven de EU moeten bewerken. Handelsminister G.L. Peiris reisde meteen naar Brussel voor een reeks van ontmoetingen met onder meer Benita Ferrero-Waldner, de Europese commissaris voor Externe Betrekkingen.

Peiris heeft het gevoel dat hij ook in Sri Lanka nog mensen moet overtuigen. Volgens hem voeren zowel de Tamilrebellen als de oppositie campagne om de handelsvoordelen te kelderen.

De Sri Lankaanse vakbonden zeggen dat de regering de hand in eigen boezem moet steken. Sri Lanka heeft zich volgens hen gewoon niet gehouden aan de voorwaarden die de EU oplegde toen de handelsvoordelen in 2003 voor het eerst werden toegekend. In 2005 moest de regeling een eerste keer worden vernieuwd, maar toen kon de regering de EU makkelijk overtuigen door te verwijzen naar de enorme economische klap die het land in 2004 had gekregen door de tsunami en door het einde van een voordelige quotaregeling in de VS, het belangrijkste afzetgebied voor Sri Lankaans textiel.

De vakbonden zijn ook boos omdat Sri Lanka het niet nauw neemt met internationale arbeidsnormen, maar toch besloten ze vorige maand de regering te steunen bij haar pogingen om een nieuwe verlenging uit de brand te slepen. “Als we het GSP+-statuut verliezen, zijn het de werknemers die de gevolgen zullen voelen”, legt Anton Marcus uit, de algemene secretaris van de Free Trade Zones and General Services Employees’ Union. De vakbonden willen wel dat de regering zich ertoe engageert voortaan de belangrijkste arbeidsnormen te respecteren, en dat de vakbonden daar samen met de EU op kunnen toekijken.

Intussen lijkt de mensenrechtensituatie in Sri Lanka ook de VS ervan te weerhouden Sri Lanka handelsvoordelen toe te staan. Sri Lanka argumenteert dat het een kwetsbare economie is en in de  gedragscodes naleeft, “maar het negatieve mensenrechtenimago stelt alles in de schaduw”, zegt de Amerikaanse ambassadeur Robert Blake.