Staking olie-industrie kan laatste druppel worden voor Chávez

Sinds de nationalisering van de Venezolaanse olie-industrie in 1975 benoemt
en ontslaat de president traditiegetrouw de PDVSA-top. Dat leidt elke keer
wel tot onenigheid, publieke ongehoorzaamheid of zelfs betogingen waarin
voor één keertje de witte boorden oververtegenwoordigd zijn. Maar deze keer
is het goed raak. Honderden administratieve en technische krachten plus de
meerderheid van de managers van PDVSA vinden de onlangs door Chávez
aangestelde raad van bestuur onbekwaam en eisen het ontslag van de raad.

De misnoegden genieten de steun van machtige mannen: zowel Pedro Carmona,
voorzitter van Fedecámaras, de grootste Venezolaanse werkgeversorganisatie,
als Carlos Ortega, hoofd van de grootste vakbond, schaarden zich achter de
eisen van de managers. De twee tekenden eergisteren (dinsdag) een pact
waarin Chávez kop van jut is in de huidige economische, sociale en
institutionele crisis.

Bij PVDSA sloeg de vonk twee weken geleden over, toen generaal Guaicaipuro
Lameda een stap opzij moest doen en Chávez vijf nieuwe, relatief
laaggeplaatste managers tot directeur benoemde. Plots gaven luitenants de
bevelen naast generaals, zegt Gustavo Gabaldón, voormalig PDVSA-directeur.
Wettelijk is daar niks mis mee, maar in de praktijk heeft de president een
ernstig probleem geschapen, dat de efficiëntie in het bedrijf zal
ondermijnen. De regering zelf vindt dat uiteraard niet en noemt Lameda
ongehoorzaam aan de instructies van de regering, die haar afspraken met de
OPEC wil nakomen.

Ondertussen wrijft de oppositie, samengesteld uit traditionele en
neoliberale partijen, de katholieke Kerk, de zakenwereld, vakbonden en vele
media, in de handen en kiest de kant van de managers. Zij beschuldigen
Chávez ervan PDVSA te politiseren, waardoor haar performantie in het gedrang
komt, en wakkeren de speculaties over een algemene staking graag aan. Het
machtige PDVSA kan daar een belangrijke rol in spelen.

Over een paar dagen zal in de olie-industrie een staking worden
afgekondigd. De analisten weten dat, en daarom zijn de prijzen al langzaam
aan het bewegen, verklaarde Humberto Calderón, voormalig energieminister en
ex-voorzitter van Petróleos de Venezuela (PDVSA). Als het zover komt, wordt
de Venezolaanse melkkoe, de olie-export die het land al jaren toelaat de
gevolgen van corruptie en wanbestuur te verzachten, droog gezet. PDVSA is
een van de grootse bedrijven in zijn soort in de regio, met een gemiddelde
nettowinst van 7 miljard dollar. Elk jaar spekt het bedrijf de schatkist met
broodnodige 5 tot 8 miljard dollar. De dagelijks 2,5 miljoen vaten ruwe olie
brengen vier vijfde op van ‘s lands exportinkomsten, en bijna de helft van
de belastingen.

Nochtans leek de gespannen verhouding tussen de regering en de oppositie
twee weken geleden op een voorzichtige dooi uit te draaien. Chávez stuurde
vertegenwoordigers van zijn regering naar de VS om er de Venezolaanse
oliebelangen te gaan bepleiten - de VS nemen 58 procent van de Venezolaanse
olie af - en liet de munt vlotten tegen de dollar, in weerwil van
verkiezingsbeloften aan het volk maar tot tevredenheid van de zakenwereld.
Ook de maatregelen tegen kapitaalvlucht waren naar de zin van de zakenlui en
het ook het IMF. Dat straaltje zonneschijn lijkt nu met de rel bij PDVSA
voorgoed verdwenen. De oppositie vraagt (eens te meer) het ontslag van de
president.

Een uitweg uit de crisis is volgens Héctor Ciavaldini, ook ex-voorzitter van
PDVSA, trouwens een fluitje van een cent: Parra moet zijn directeuren gewoon
vragen ontslag te nemen. Gastón Parra zelf, de nieuwe voorzitter van PDVSA,
krijgt voorlopig het voordeel van de twijfel. Parra werd twee weken geleden
door Chávez op de stoel van generaal Lameda gezet, die prompt naar de
oppositie overliep.

De hamvraag is nu wat het gros van de arbeiders gaat doen. Ciavaldini vreest
dat de arbeidersbonden de crisis aangrijpen om een algemene staking af te
kondigen en druk op Chávez aldus ondraaglijk verhogen.