Stakingen in Kazachstan breiden zich uit

De werknemers in de oliesector voeren actie tegen de slechte arbeidsomstandigheden in hun bedrijven, die grotendeels gefinancierd worden met buitenlands kapitaal dat de overheid de afgelopen jaren met graagte aantrok.
 
Internationale mensenrechtengroepen doen inmiddels een beroep op de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en de VN-commissaris voor de Mensenrechten om het regime in Kazachstan onder druk te zetten tegemoet te komen aan de eisen van de arbeiders.

Lyudmyla Kozlovska van de Open Dialoog Stichting, die internationaal aandacht vraagt voor de kwestie, zegt dat de belangrijkste eis van de arbeiders op dit moment de vrijlating van Natalia Sokolova is. Sokolova, een advocate die de werknemers vertegenwoordigde, werd door het regime opgepakt.
 
“We vrezen dat de sociale spanningen zullen toenemen en dat de protesten gewelddadig kunnen worden als de eisen van de arbeiders genegeerd worden”, zegt Kozlovska.

Discriminatie

De protesten begonnen op 11 mei, toen een paar honderd werknemers bij het olieveld Karazhanbas bij Aqtau in staking gingen. Al snel volgden werknemers van andere bedrijven hun voorbeeld. Transportarbeiders van het nabijgelegen bedrijf OzenMunaiGaz gingen ook in staking. Zij kregen steun van vakbonden en inmiddels wordt er gestaakt door duizenden arbeiders.
 
De demonstranten zeggen dat Kazachen gediscrimineerd worden ten opzichte van buitenlandse werknemers. De buitenlanders zouden onder veiliger omstandigheden werken en meer betaald krijgen voor hetzelfde werk.

Ook beweren de demonstranten dat ze niet vertegenwoordigd mogen worden door een officieel erkende, onafhankelijke vakbond, een schending van de conventies van de ILO.
 
Tot nu toe bleef een officieel antwoord op de protesten uit. Maar onafhankelijke waarnemers beweren dat stakende werknemers en hun gezinnen geïntimideerd worden door gangsters die toegeven dat ze zijn ingehuurd door de werkgevers.

Internationale mensenrechtenactivisten vrezen dat de arrestatie van Sokolova iets zegt over de koers die de autoriteiten willen inzetten om te voorkomen dat de protesten een bedreiging voor het regime worden.

Met nog een jaar te gaan tot de parlementsverkiezingen, heeft de oppositie partij gekozen voor de stakers. In de media wordt melding gemaakt van groeiende onrust in het land. Ook groepen die campagne voeren voor andere kwesties, durven nu de straat op.

In de noordelijke stad Kokshetau greep de politie in nadat honderden mensen hun woedde uitten over een bedrijf dat mensen via een piramidespel geld afhandig had gemaakt.

Grondstoffen

Het grondstofrijke Kazachstan, dat sinds 1991 geregeerd wordt door de autocratische president Nursultan Nazarbajev, krijgt al jaren internationale kritiek vanwege de mensenrechtenschendingen die er gepleegd worden.

Grootschalige volksprotesten tegen het regime kwamen in de afgelopen jaren echter niet veel voor in het land. Dat heeft vooral te maken met de stijgende levensstandaard door de exploitatie van de olie- en gasvoorraden in het land. Hierdoor werd Kazachstan de grootste economie van Centraal-Azië.

Nu arbeiders uit de belangrijkste sectoren van de economie in staking zijn, is het onwaarschijnlijk dat de overheid de protesten volledig kan negeren.

“De overheid zal vermoedelijk inzien dat hier een serieus probleem speelt en dat er een antwoord op moet komen”, zegt een mensenrechtenactivist uit Kazachstan. Hij sluit niet uit dat de regering tegen de organisatoren van de protesten tactieken inzet die eerder werden gebruikt om journalisten en mensenrechtenactivisten de mond te snoeren. “Zo stellen ze voorbeelden voor zowel organisatoren als arbeiders.”