Stammentwist Mount Elgon niet voorbij na operatie Keniaans leger

“De veiligheidstroepen zoeken naar iets dat ze niet kunnen vinden. Waarom schaden ze burgers?” zei John Kanai, de voortvluchtige commandant van de militie, in een telefonisch interview met Radio West FM, een lokaal station in de grensplaats Bungamo. Hij heeft de autoriteiten gevraagd om te werken aan vredesbesprekingen tussen de oudsten van de rivaliserende Sabaot subclans: de Soy, voor wie de SLDF vecht, en de Ndorobo, hun vijand.

Arrestaties

Het radio-interview vond plaats nadat de districtscommissaris, Mohammed Biriki, de militieleden een week de tijd gaf om zonder straf hun wapens in te leveren. Dat geeft aan dat de militie in het nauw is, zegt televisiejournalist Eric Otieno: “Er is weinig verzet van de lompenmilitie tegen het leger. Ze zijn allemaal gevlucht of gearresteerd.” Toch blijkt uit het radio-interview dat de groep nog niet verslagen is.
De operatie begon op 10 maart met een zoektocht van deur tot deur naar militieleden en helikopteraanvallen op vermeende schuilplaatsen langs de Lwakhakha- en de Cheptaisrivier. Er zijn acht mensen omgekomen en honderden families gevlucht. Meer dan 300 verdachten zijn gearresteerd, de meesten op de boerderij van het parlementslid van dat district, Davies Nakitare. De lokale media mogen niet over de operatie berichten.
Mensenrechtenorganisaties en de media hebben kritiek op de geheimzinnigheid en het strenge optreden van het leger, op de harde behandeling van de burgerbevolking en het oppakken van journalisten die de regio binnen wilden komen.
“We hebben geen probleem met het ontwapenen van militieleden,” zegt Mutuku Nguli, directeur van Peacenet, een netwerk van ontwikkelingsorganisaties, “maar we hebben wel een probleem met het schenden van de mensenrechten. De operatie moet uitgevoerd worden binnen open kaders, waar rekenschap over wordt afgelegd. Zinloos lijden van burgers draagt daar niet toe bij.”
Volgens Nguli kan het leger de SLDF verslaan, maar “niet de problemen oplossen waar dit conflict door is ontstaan.”

Landverdeling

In de jaren vijftig leefden de Ndorobofamilies en de Soyfamilies vreedzaam samen in Chebyuk, op de zuidelijke helling van Mount Elgon. De eerstgenoemde zijn van oorsprong jagers en verkochten of verpachtten hun land vaak aan de Soy. Nadat steeds meer stammen zich in Chebyuk kwamen vestigen, kwam het in 1992 tot een eerste gewelddadige uitbarsting omdat de Soy ontevreden waren met de landverdeling. Toen de regering in 2006 opnieuw probeerde een eerlijke verdeling te maken, richtten zij de SLDF op. Sindsdien controleren ze met geweld het gebied en opereren ze ook in aangrenzende districten. Er zijn 600 mensen gedood en meer dan 60.000 mensen ontheemd.
“Als de regering interesse had getoond zou het conflict tussen de twee groepen binnen de Sabaotstam zijn gebleven,” zegt Nguli, “maar er was een enorm gebrek aan politieke wil. Nu is het geweld veel verder verbreid. Toch is ook nu is een politieke oplossing nodig, dat werkt veel beter dan de militaire optie.”