Stormachtige ontvangt voor Vaginamonologen

Het woord vagina in de mond nemen is in Kenia ‘simply not done’, althans
niet in het openbaar. Hier heerst een traditionele moraal en ernstige
mensen praten niet over zulke zaken. In conservatieve kringen is het wel
‘done’ om te beweren dat het dragen van broeken vrouwen in de prostitutie
duwen en dat kortgerokte vrouwen erom vragen.

Een opvoering van de Vaginamonologen in Nairobi is dan ook een risicovolle
onderneming. Het stuk, dat zoals bekend gebaseerd is op gesprekken van
Ansler met honderden vrouwen die vrijuit over hun seksualiteit vertellen,
is expliciet en open. De getuigenissen zijn grappig - wat zou jouw vagina
aantrekken? - maar vertellen ook vaak over verkrachting en gruwelijk
misbruik.

Toen het stuk voor het eerst werd opgevoerd, werd Ansler vaak benaderd door
vrouwen die hun eigen verhaal kwijt wilden. Zo groeide het idee om een deel
van de opbrengst te schenken aan organisaties die zich inzetten tegen
geweld op vrouwen. Uit het massale succes werd ‘V-Dag’ geboren: een
wereldwijde beweging voor meer fondsen en bewustwording - met de vagina in
de hoofdrol als provocerend symbool voor de onderdrukte seksualiteit van
vrouwen. V-dag was de aanleiding tot opvoeringen in honderden theaterzalen
rond de wereld.

De bekende actrice Mumbi Kaigwa raapte voor Kenia de handschoen op. Ze
vroegen het me steeds weer: denk je dat Kenia klaar is voor de
Vaginamonologen? zegt Kaigwa. Voor je een antwoord geeft op die vraag,
probeer je dan die dag in te denken waarop er geen geweld meer is. Hoe zal
dat je manier van denken beïnvloeden en de manier waarop je je kleedt? Hoe
veranderen je lichaam, je gevoelens, de manier waarop je praat, waarop je
loopt, waarop je omgaat met mensen en zij met jou? Vraag dan nog eens of
Kenia er klaar voor is.

Het is erg moeilijk geweest, getuigt Actrice Lorna Irungu, één van de
gezichten van de Vaginamonologen. Hoewel ze wist waar ze aan begon, schrok
ze van het venijn dat de voorstelling oprispte. Mensen slingerden me
beledigingen naar het hoofd, soms schreeuwend. Ze zeggen me: ‘Je vertoont
je beter niet meer op straat. We dachten dat je een respectabele vrouw was,
hoe kun je je naam verbinden aan zoiets? Je zet de vrouwen tegen ons op’.

Dat de ‘East-African Standard’ niet eens het lef had om de titel van het
stuk af te drukken en het had over de ‘V*****-monologen’, is maar één
voorbeeld van de allesoverheersende pudeur. Verschillende radiostations
zwijgen de voorstelling dood. Irungu vertelt hoe een vrouwelijk
parlementslid dat graag was gaan kijken, uiteindelijk niet durfde omdat ze
zich de hoon van het halfrond op de hals zou halen.

Ach, het is het allemaal waard, de scheldpartijen, de smerige e-mails,
zegt Irungu. De Monologen zijn het sterkte stuk dat ik ooit heb gedaan.
De andere acteurs denken er net zo over. Het was fantastisch, zegt Lupita
Nyong’o, die een passage las van een 72-jaar oude vrouw die het vol
schaamte heeft over daar beneden en die een angstdroom beschrijft waarin
ze overstromingen veroorzaakt wanneer ze seksueel geprikkeld raakt. Ik had
een vijandig publiek verwacht, maar dat viel reuze mee. Iedereen leek
enthousiast, je voelde de interactie met het publiek.

Het publiek lag dubbel bij de monoloog van de vrouwelijke advocate die haar
job opgaf om een lesbische callgirl te worden. Actrice Kasyoka Mwanzia gaf
een uitstekende imitatie van de geografische varianten van het vrouwelijke
gekreun tijdens de daad - van Afro-Amerikaans tot Iers-Katholiek. Ik
maakte me zorgen in het begin, maar het goede doel trok me over de streep,
zegt Mwanzia. Voor mij waren de monologen bevrijdend, eerlijk en oprecht.
De ‘Monologen’ vertellen mensen dit: wat jij denkt, is niet wie ik ben. Dit
is wie ik ben: ik ben open, ik ben vrij, ik ben eerlijk, ik ben een vrouw.
En ik vind het leuk. En dat geweld moet ophouden, vertelt een laaiende
Mwanzia na de voorstelling aan IPS.

Na de opvoering wordt het publiek uitgenodigd op het podium voor een
bijdrage. Een Maasai-vrouw treedt in het voetlicht en beschrijft hoe ze
getuige was van besnijdenissen bij vrouwen, een praktijk die in Kenia nog
vaak wordt toegepast bij meisjes. Ze vertelt hoe ze als zevenjarige in de
hut van de buren gluurde. Ik zag hoe ze er gin en wodka over goten om de
pijn te smoren, zegt ze geëmotioneerd. Verschillende mensen in het publiek
vallen in met haar tranen.

De opbrengst van de voorstelling gaat naar het Tasaru Ntomonok-Centrum voor
de redding van meisjes in Maasailand, een vluchthuis voor jongen vrouwen en
meisjes die willen ontsnappen aan besnijdenissen en uithuwelijkingen op
minderjarige leeftijd. Het geld gaat ook naar het Programma voor de
Bewustwording van Vrouwenrechten, dat een vluchthuis wil heropenen dat in
augustus dicht ging wegens geldgebrek. Het was het enige schuiladres in
Kenia dat 24 uur op 24 open was.