Streng regime kan wereldwijde visbestanden redden

Twintig gerenommeerde ecologen en visserijexperts bogen zich over tien grote vangstgebieden. In de helft daarvan neemt de overbevissing af en gaan sommige bestanden er zelfs weer op vooruit, zo blijkt uit hun studie. Dat is te danken aan vangstverboden of strenge quota, het verbod van bepaalde vangsttechnieken en de afbakening van reservaten 
“Dat wil zeggen dat het beheer van die gebieden de voorwaarden schept voor ecologisch en economisch herstel”, zegt Boris Worm, een visserijexpert van de Canadese Dalhousie Universiteit. “Het is maar een begin, maar het doet me hopen dat we de mogelijkheid hebben de overbevissing onder controle te brengen.”

Apocalyptisch

Samen met een reeks collega’s publiceerde Worm in 2006 een ophefmakende studie over de zeevisserij. De conclusie van hun vier jaar durende onderzoek luidde dat de overbevissing tegen 2050 alle grote vangstgebieden in de wereld commercieel waardeloos zou maken. Nog apocalyptischer was de voorspelling dat de ecologische schade die de zeevisserij aanricht zo groot is, dat een herstel van de oceanen onmogelijk dreigt te worden.
Worm deed in 2006 heel pessimistisch over de mogelijkheid om het roer nog om te gooien. De nieuwe onderzoeksresultaten hebben hem meer hoop gegeven.
Maar voor een echte trendbreuk is er wel meer nodig. “In alle regio’s stellen we nog altijd een verontrustende toename vast van het aantal bestanden dat aftakelt”, zegt Worm. Volgens schattingen wordt 80 procent van de commerciële visbestanden in de wereld maximaal of overgeëxploiteerd. De beheersmaatregelen die op sommige plaatsen succes opleveren, moeten dus dringend in al die vangstgebieden worden toegepast. Voor de meeste soorten is er alleen hoop als de bevissingsdruk met de helft of meer wordt verminderd. 
Ook de theorie dat de schade onherstelbaar dreigt te worden, wordt op sommige plaatsen kracht bijgezet. In sommige delen van de oceanen hebben de visbestanden zich nog niet hersteld, ondanks decennialange vangstverboden.

Onherstelbare schade

De studie die vrijdag in Science verscheen, behandelt een vierde van de grote vangstgebieden ter wereld. Van alle visbestanden die onderzocht werden, is 63 procent nog niet voldoende hersteld van de decimering van de voorbije decennia.
Misschien is het voor sommige soorten gewoon te laat. Het vangstverbod dat in 1994 in sommige gebieden voor de kust van het Amerikaanse New England werd afgekondigd, leidde tot het herstel van soorten als haak en Sint-Jacobsschelpen, maar kabeljauw, bot en andere soorten zijn er niet weer bovenop gekomen.
De meeste vangstgebieden waar het beter gaat worden beheerd door rijke landen, maar ook Kenia krijgt een positieve vermelding. Wetenschappers, bedrijfsleiders en kleine vissers hebben er samen beslist in sommige gebieden geen vis meer boven te halen en ook het gebruik van bepaalde netten aan banden te leggen. Dat leidde ertoe dat er nu in de vangstgebieden meer en grotere vissen kunnen worden gevangen.
Over het algemeen ziet de toekomst er voor de Afrikaanse vissers nog heel somber uit. Vissersvloten uit Europa, Japan en China hebben belangrijke Afrikaanse visbestanden zwaar doen teruglopen. Voor sommige soorten lijkt een herstel onwaarschijnlijk.