‘Synthetische biologie’ vraagt om betere controle

Steeds meer bedrijven raken geïnteresseerd in synthetische biologie en commercialiseren of patenteren dna-toepassingen om in de nabije toekomst ‘levende machines’ te kunnen fabriceren, waarschuwt de Canadese ETC Group in het rapport ‘Extreme Genetic Engineering: An introduction to Synthetic Biology.’ Het rapport werd zaterdag gepresenteerd op het Wereld Sociaal Forum (WSF) in de Keniaanse hoofdstad Nairobi.

“Wetenschappers zijn niet alleen bezig met het in kaart brengen van het genoom en het manipuleren van genen, ze bouwen ook nieuwe levensvormen”, zegt Pat Mooney, uitvoerend directeur van de ETC Group. “En dat gebeurt onder afwezigheid van een maatschappelijk debat en controlemechanismen.”

Sommige voorstanders van synthetische biologie verwachten dat het in de verre toekomst mogelijk wordt om uit dna-moleculen en andere moleculaire deeltjes een eikel te creëren die uitgroeit tot een eik in de vorm van een eetkamertafel. Momenteel wordt de techniek onder meer ingezet om te zoeken naar goedkopere, milieuvriendelijke brandstoffen en medicijnen en manieren om de klimaatverandering te bestrijden

“Synthetische biologie kan de samenleving veranderen”, zegt Robert Holt, onderzoeker aan het Genome Sciences Centre van het Britisch Columbia Cancer Research Centre. Volgens hem staat de techniek echter nog in de kinderschoenen en is het moeilijk te voorspellen hoe lang producten op basis van synthetische biologie nog op zich laten wachten. Dat kan binnen enkele jaren zijn, maar het kan ook nog tientallen jaren duren. Volledig nieuwe synthetische organismen bestaan nog niet.

De wetenschap heeft zich zodanig ontwikkeld dat het mogelijk is om met een computer, gepubliceerde informatie over genenvolgorde en per mail besteld synthetisch dna, zelf een nieuwe levensvorm te creëren. Daarmee wordt het ook makkelijker om biologische wapens te maken.

De ontwikkeling van de synthetische biologie zorgt ervoor “dat het risico op biologische aanvallen steeds groter wordt”, schrijft Roger Brent, directeur van het Molecular Sciences Institute in Berkeley, Californië, in een recent artikel. Het is volgens Brent ook niet onwaarschijnlijk dat zich straks een nieuw soort whizzkids aandient, de ‘dna-hackers’.

Desondanks pleit hij wel voor investeringen in de technologie, vooral vanwege de potentiële mogelijkheden die zij biedt om bijvoorbeeld milieuproblemen te bestrijden. Er zouden dan wel strikte regels moeten komen tegen misbruik van de technologie.

Over regelgeving en controlemechanismen hebben regeringen nog helemaal niet nagedacht, zegt Hope Shand van de ETC Group. “Er moet een brede maatschappelijke discussie komen over de voordelen en risico’s van deze nieuwe technologie”, aldus Shand.