Syrische oppositie niet homogeen

Volgens Marietje Schake, EU parlementslid voor de Nederlandse D66 democraten, Haid Haid, Syrisch vertegenwoordiger van de Midden-Oosten sectie van de Heinrich Böll stichting, en Anette Riedel van Pax Christi, kan de soevereiniteit van een staat enkel en alleen gewaarborgd zijn indien die staat haar eigen burgers beschermt. Aangezien dat in Syrië niet het geval is, zoals Annette Riedel beargumenteerde, heeft de Syrische regering geen enkele legitimiteit meer. Het panel vond de Syrische oppositie coalitie dus wel legitiem, aangezien ze de bescherming van burgers wel op hun agenda hebben staan. Waar het panel het eensluidend over eens was, was dat Assad koste wat het kost moet opstappen. Dat standpunt ligt trouwens sterk in de officiële lijn van de Europese Unie, die in 2011 de Syrische Nationale Raad als enige legitieme vertegenwoordiging van het Syrische volk erkende, en zo meteen Assad en diens regime als ongerechtvaardigd voorstelde.

Niets nieuws onder de zon

Hoe verstandig is het echter om onvoorwaardelijk de kant van de opstandelingen te kiezen? De Arabische lente wordt maar al te vaak afgeschilderd als een succesverhaal, maar in Libië en Yemen is er nu sprake van een machtsvacuüm. En in Egypte heerst nu de Moslimbroederschap onder leiding van Mohammed Morsi, met dezelfde privileges als Moebarak tijdens zijn heerschappij. Geen substantiële veranderingen doorgevoerd dus, of nihil nove sub sole.

Wespennest

Met Syrië liggen de zaken anders. In tegenstelling tot Libië, Yemen en Egypte is Syrië hoegenaamd geen homogeen Soennitisch islamitisch en Arabisch land. De Syrische staat heeft met haar vele minderheden namelijk een inherent sektarisch karakter: zo bestaat ongeveer driekwart van de bevolking uit Soennitische moslims, is een tiende van de bevolking Christen, en zo’n 13 procent is Sjiitisch. Onder de sjiieten vallen binnen Syrië dan nog eens de Druzen, de Ismailieten en de Alawieten. Maar ook de etnische samenstelling is heterogeen. Zo’n 90 procent van de Syriërs is Arabisch, 9 procent Koerdisch, en de overige 1 procent is hoofdzakelijk Turkmeens. Een heel ander verhaal dan Egypte dat met zijn meer dan 90% soennitische Arabieren met gemak ‘een homogene staat’ kan genoemd worden. Die gevarieerde samenstelling van de Syrische bevolking maakt de uitkomst van het conflict nog onvoorspelbaarder. Het zou er wel eens voor kunnen zorgen dat de Europese Unie zich in een wespennest begeeft waar waar het zich lelijk zou aan kan steken.

Allegaartje

Niet alleen de religieuze en etnische samenstelling van het land is heterogeen, de oppositie is dat ook. Er is in feite geen georganiseerde Syrische oppositie, maar slechts een allegaartje aan groeperingen die het onderling oneens zijn over de te varen koers. Zo zijn bijvoorbeeld zowel de Syrische Nationale Raad als het Nationale Coördinatiebureau voor Democratische Verandering allebei oppositiegroeperingen, maar wil de Raad niet, en het Bureau wél onderhandelen met Assad. De Raad staat voor een onmiddellijke machtsovername, terwijl het Bureau het bij een geleidelijke machtsovergang houdt. Er is met andere woorden geen enkele interne consensus. Is het dan wel verstandig van de EU om zo onvoorwaardelijk de kant van de Syrische oppositie te kiezen, als die oppositie zelf niet eens weet waarvoor ze staat?  

© 2013 — C.H.I.P.S. StampMedia — Valérie Deridder