Tegenstand voor 'vuile olie' uit de Canadese teerzanden

‘Het is een misdaad om te denken zonder te handelen’ met dit citaat van Einstein verklaart James Hansen, klimaatwetenschapper bij NASA, zijn deelname aan de sit-in aan het Witte Huis in Washington. Sinds 20 augustus houden milieuactivisten acties aan de voorkant van het Witte Huis om Amerikaans president Barack Obama ervan te overtuigen de constructie van de oliepijpleiding tegen te houden. Deze pijpleiding zou bijna een miljoen olievaten per dag moeten vervoeren van de olierijke streek Alberta in Canada naar olieraffinaderijen in het zuiden van de VS. Canada heeft de tweede grootste voorraad aan olie in de wereld, olie die echter geëxploiteerd wordt uit teerzanden.

‘Even vervuilend als steenkool’

Teerzand is zand dat een bepaald gehalte olie bevat. Om aan deze olierijke aarde te geraken moet men eerst enorme openluchtmijnen creëren. Vervolgens wordt het teerzand weg gegraven, en wordt in fabrieken de olie van de aarde gescheiden. Tot een aantal decennia terug was dit productieproces te duur, maar sinds de stijging van de olieprijzen is deze vorm van oliewinning zeer winstgevend geworden. Actievoerders klagen echter de grote lucht- en watervervuiling aan die met deze vorm van oliewinning gepaard gaat.

Volgens een rapport van de Canadese overheidsinstelling National Energy Board van 2006 is er voor elk vat olie ontgonnen uit teerzand 230 tot 530 liter water nodig. Dit water wordt tijdens het productieproces sterk vervuild en vervolgens gedumpt in enorme meren. Een deel van dit water komt volgens David Schindler, professor aan de universiteit van Alberta, onvermijdelijk terecht in rivieren zoals de Athabasca die daardoor zwaar vervuild is geraakt.

Maar niet alleen watervervuiling is een ernstig probleem, ook de luchtvervuiling is hoger dan bij conventionele olie. Volgens het Environmental Protection Agency, een onafhankelijke overheidsinstelling in de VS, is de uitstoot van broeikasgassen van olie geëxploiteerd uit teerzand 82 procent hoger dan bij conventionele olie. ‘Het is alsof je auto op steenkool rijdt’ zo stelt James Hansen, de klimaatwetenschapper bij NASA.

Economie of ecologie?

De oliewinning uit teerzand verschaft echter ook een groeiende werkgelegenheid voor dorpen in de buurt. Zo hebben de meeste inwoners van het indianendorp Fort McKay een baan die te maken heeft met de olie-industrie. De indianen uit het dorp beseffen nochtans de hoge prijs die ze moeten betalen voor het geld afkomstig uit de olie-industrie. ‘Lange tijd leefden we van het land, nu is dat niet meer mogelijk’, zegt Clara Boucher inwoner van Fort McKay. Ook het aantal kankers in de regio is sterk gestegen. Volgens een studie van het Alberta Cancer Board zijn er 30 procent meer kankers dan normaal in het dorp Fort Chipewyan. ‘Ze zouden niet zo hebzuchtig moeten zijn en Moeder Aarde met rust moeten laten’, stelt Clara Boucher nog.