Tegenstanders van gezinsplanning houden bevolkingsexplosie vanagenda

De term bevolkingsexplosie wordt opvallend weinig vermeld in de ontwerptekst
van het actieplan van de Duurzaamheidstop. De tekst die op 4 september door
189 VN-lidstaten zal ondertekend worden, focust op vijf thema’s: water,
energievoorziening, gezondheidszorg, landbouw en biodiversiteit - voor het
gemak samengevat onder het Engelstalige acroniem WEHAB. De meest concrete
passage over gezinsplanning heeft het over een gelijke toegang voor vrouwen
tot de gezondheidszorg, met speciale aandacht voor zwangerschapszorg en
gynaecologie. Over de middelen voor gezinsplanning (voorbehoedsmiddelen en
seksuele voorlichting) is geen sprake.

Elke rechtstreekse verwijzing naar het probleem van de bevolkingsexplosie
ontbreekt op de agenda van de top, meent Werner Fornos, de voorzitter het
Population Institute, een onderzoeksinstelling in Washington. Als deze top
er niet dringend voor zorgt dat koppels de mogelijkheid krijgen om hun
kroost onder controle te houden, als de slottekst niet eist dat vrouwen de
mogelijkheid krijgen om evenwaardig te beslissen - dan is er een kans dat
Johannesburg niets wezenlijks bijdraagt tot de strijd voor duurzame
ontwikkeling.

De snelle bevolkingsaanwas vormt de meest doorslaggevende factor bij de
ontwikkeling van een eventuele ecologische ramp in de 21ste eeuw, meent
Jeffrey Sachs, professor Duurzame Ontwikkeling aan de Columbia Universiteit
in New York en speciale adviseur van VN-baas Kofi Annan. Het heeft
duizenden generaties geduurd voordat de menselijke soort in 1830 de kaap van
één miljard kon overschrijden, maar het duurt nu nog slechts 170 jaar voor
er nog eens vijf miljard mensen bijkomen. Volgens het Bevolkingsfonds van
de VN (UNFPA) wonen er nu 6,2 miljard mensen op aarde en groeit dat aantal
met 1,2 procent per jaar. De explosieve groei naar 9,1 miljard in 2050 zal
zich vooral voltrekken in zes landen: India, China, Pakistan, Nigeria,
Bangladesh en Indonesië.

Sachs wijst erop dat een conservatieve lobby uit de VS het thema van de
agenda in Johannesburg houdt en op die manier een beleid ondermijnt dat
duurzame ontwikkeling kan promoten. Vorige maand schrapte de Amerikaanse
regering onder de druk van haar conservatieve aanhang een bijdrage van 34
miljoen dollar aan het bevolkingsfonds van de VN omdat het UNFPA abortussen
in China zou financieren. Het UNFPA ontkende de beschuldiging met klem, maar
zag toch één van haar voornaamste geldschieters vertrekken. De aanvallen op
de programma’s voor gezinsplanning dreigen het waardevolle werk van de VN te
torpederen en het UNFPA lam te leggen, zegt Sachs.