Teheran eist recht op kernenergie op

Het Internationaal Atoomagentschap heeft Iran tot 31 oktober de tijd gegeven om al zijn nucleaire infrastructuur open te stellen voor zijn inspecteurs. Iran moet ophouden met het verrijken van uranium tot het kan bewijzen dat de nucleaire splijtstof niet gebruikt zal worden om een atoombom aan te maken. Vooral de kernreactor in aanbouw in de zuidelijke havenstad Bushehr is de IAEA een doorn in het oog. Het IAEA vraagt ook dat Teheran een protocol ondertekent waardoor het verregaande inspecties kan uitvoeren op Iraans grondgebied.

Het ultimatum zorgt voor een ware crisissfeer in politieke en academische kringen. De grootste uitdaging ooit voor de Iraanse buitenlandpolitiek sinds de oprichting van de Islamitische Reubliek, zo noemt professor Sadeq Ziba Kalam van de universiteit van Teheran de deadline. Bijna elke dag levert het Iraanse establishment gespierde commentaar op de deadline van het IAEA. Het atoomagentschap tracht de Iraanse soevereiniteit te ondermijnen, zo vindt Mohammad Ali Abtahi, de veiligheidsadviseur van de Iraanse president Mohammad Khatami.

De eisen van het IAEA worden niet enkel gezien als een inbreuk op de Iraanse soevereiniteit. Zelfs hervormingsgezinde politici zien het als een Westerse samenzwering om Iran te beroven van een vitale energiebron. We zullen niet toelaten dat men ons berooft van ons legitiem recht om nucleaire technologie te gebruiken, in het bijzonder als brandstof voor kernenergie, verklaarde minister van Buitenlandse Zaken Kamal Kharrazi.

President Khatami stuurt tegenstrijdige verklaringen de wereld in. Hij heeft beloofd dat Iran zal blijven meewerken om de wereld te verzekeren dat we geen nucleaire wapens nastreven maar tegelijk verklaarde hij dat we nooit documenten zullen ondertekenen die onze nationale soevereiniteit ondermijnen. Officieel heet het dat het nog niet beslist is of Iran bijkomende inspecties zal toelaten.

Heel wat Iraniërs voelen zich in de hoek gedrumd, zeker nu in Duitse en Amerikaanse media Israëlische plannen werden gelekt om nucleaire sites in Iran te bombarderen. Met die mogelijkheid wordt ernstig rekening gehouden - de modale Iraniër is niet vergeten dat Israël in 1981 de Iraakse nucleaire installaties met de grond gelijk maakte.

Als Israëlische raketten de reactor van Beshehr zouden treffen, zo waarschuwde de voorzitter van de Raad van Wijzen Hashemi Rafsanjani, dan zou Iran op onvergetelijke wijze terugslaan tegen Israël.” Een andere hardliner voorspelde dat de Amerikaanse en Britse verliezen in Irak klein bier zouden blijken in vergelijking me wat Iran vermag tegen eventuele indringers.

Mohsen Kadivar, een verlichte mollah, gelooft dat Teheran toch door de knieën zal gaan en het bijkomende protocol zal ondertekenen. Maar of dat genoeg zal zijn om de internationale gemeenschap te overtuigen van de vreedzame intenties van het regime? Het probleem is de zwarte erfenis van Iran. De gijzelnemingen en de openlijke steun aan Hamas en Hezbollah maken het erg moeilijk om het IAEA gerust te stellen, zegt Amir Hormoz Bozorgmehr, een sociologieprofessor die werd weggezuiverd na de revolutie.