Terrorisme hindert ontwikkeling biotechnologie

Wereldleiders die in juli bijeenkomen voor de top van de G8, de zeven rijkste industrielanden en Rusland, moeten een wereldwijd netwerk oprichten om een conflict tussen bestrijding van bioterrorisme en ontwikkeling van biotechnologie te voorkomen, schrijven de auteurs van het rapport.

Biotechnologie en nanotechnologie dragen potentieel gevaarlijke mogelijkheden in zich, zegt Peter Singer, directeur van het Joint Centre
for Bioethics (JCB) van de Universiteit van Toronto en co-auteur van het rapport. Maar als we alleen maar praten over bioveiligheid en de risico’s, dan creëren we een hoge muur die ontwikkeling van deze nieuwe technologie belemmert.

Het rapport legt de nadruk op de potentie van biotechnologie om ziekten, honger en armoede te bestrijden, met name in de ontwikkelingslanden. Onze grootste angst is dat er kansen voor de ontwikkelingslanden blijven liggen, als er na een incident een extreme reactie komt van regeringen en het grote publiek, zegt Abdallah S. Daar, mede-directeur van het Canadian Programme on Genomics and Global Health van het JCB.

Laboratoriums waar gewerkt wordt met bio- en nanotechnologie schieten de laatste jaren als paddestoelen uit de grond. Brazilië heeft alleen al 400 bedrijven die zich bezighouden met ontwikkelingen op dit terrein. Singapore en Maleisië besteden jaarlijks tientallen miljoenen in onderzoek. Vietnamese wetenschappers maakten onlangs bekend dat ze een rijstsoort hebben ontwikkeld die resistent is tegen een insecten. In 2004 publiceerden Chinese wetenschappers meer onderzoeksrapporten over nanotechnologie dan Amerikaanse.

Biotechnologie richt zich onder meer op het bestuderen van processen op cellulair niveau en modificatie van dna-materiaal. Bij nanotechnologie gaat het om de manipulatie van niet-biologisch en biologisch materiaal op het niveau van atomen en moleculen.

De zorgen over bioterreur zijn legitiem, zegt Gigi Kwik Gronvall, assistent professor medicijnen aan het Centrum voor Bioveiligheid van de Universiteit van Pittsburgh. Het is gemakkelijker om een bacterie te ontwikkelen die resistent is tegen antibioticum, dan een nieuw antibioticum.

Biotechnologie wordt steeds eenvoudiger en goedkoper en dus toegankelijker, zegt ze. Tegelijkertijd groeien de risico’s volgens haar,
omdat de techniek ook krachtiger wordt. Ongelukken met biotechnologie zouden in de toekomst wel eens een groot probleem kunnen worden.

Pat Mooney van de ETC Group, een ngo in Canada, deelt die zorg met Gronvall. De regeringen van Canada en de VS zijn niet voldoende in staat om bio- en nanotechnologie te reguleren in hun eigen land, zegt hij. Wie betaalt er voor onderzoek en infrastructuur om deze technologie in ontwikkelingslanden in goede banen te leiden? Ik denk niet dat we dat moeten toevertrouwen aan particuliere bedrijven. Die zullen niet altijd rekening houden met het milieu en de menselijke gezondheid.

Het overgrote deel van het onderzoek op gebied van biotechnologie wordt verricht door particuliere bedrijven. Zij doen hun onderzoek geheim, om hun commerciële belangen veilig te stellen. Door deze manier van onderzoek is niet goed te controleren wat wetenschappers doen om ongelukken en misbruik te voorkomen, zegt Singer. Bedrijven zijn zich daarvan bewust en bereid deel te nemen aan een
wereldwijd netwerk dat wil streven naar regulering een integere wetenschap, zegt hij.

Landen zijn al niet eens in staat om goed om te gaan met nucleair afval, concludeert Anuradha Mittal van het Oakland Institute, een ngo die werkt in ontwikkelingslanden. Bij biotechnologie gaat het ook nog eens om levend materiaal en dat is heel eng. Het is vrijwel onmogelijk om genetisch veranderde planten of virussen op te sporen, als ze eenmaal in het milieu zijn gebracht, zegt Mittal.

Het Bioveiligheids-protocol dat momenteel al bestaat, kan volgens haar goed gebruikt worden om biotechnologie in goede banen te leiden. Dit Protocol van Cartagena inzake Bioveiligheid, is een internationale overeenkomst waarin het transport van genetisch gemanipuleerde organismen over landsgrenzen geregeld is. De VS, Argentinië en Canada, landen die samen meer dan 90 procent van alle genetisch gemanipuleerde gewassen kweken, hebben het verdrag echter niet geratificeerd.

Volgens Mittal is biotechnologie geen absolute noodzaak voor ontwikkelingslanden, zoals sommige mensen beweren. Voorstanders van biotechnologie beloven telkens beter voedsel en betere medicijnen, maar tot nu toe is daar weinig van terechtgekomen. India is de derde voedselproducent in de wereld, zegt Mittal. De honger in dat land is een armoedeprobleem. Dat ligt niet aan het gebrek aan voedsel. India heeft geen nieuwe technologie nodig om ziekten te bestrijden, maar hulp bij investeringen en betere sanitaire voorzieningen. (JS)