Thai stemmen over grondwet

Thailand was de afgelopen dagen het toneel van kleurrijke betogingen door aanhangers van de regering en aanhangers van de afgezette premier, Thaksin Shinawatra. Tienduizenden mensen gingen de straat op en beschuldigden tegenstanders van de regering van het omkopen van kiezers om tegen de ontwerpgrondwet te stemmen, of om zondag niet te gaan stemmen. Tegelijkertijd beschuldigden aanhangers van Thaksin de militaire junta van intimidatie om zo de meerderheid van stemmen te krijgen die nodig is om de nieuwe grondwet erdoor te krijgen.
Regeringswoordvoerder Yongyuth Mayalarp zegt dat de nieuwe grondwet gepresenteerd is aan het publiek als een stap naar normalisering van de politieke situatie in Thailand. “Met dit referendum krijgen mensen de kans om te laten weten of ze denken dat deze grondwet problemen oplost of niet”, zegt Yongyuth. Thaksin, die sinds zijn val vorig jaar in ballingschap in Groot-Brittannië leeft, wordt beschuldigd van machtsmisbruik, corruptie en het ondermijnen van de onafhankelijkheid van instituten die onder de grondwet van 1997 werden opgezet.
De belangrijkste wijzigingen in de ontwerpgrondwet hebben betrekking op het vergroten van de macht van het ambtenarenapparaat, het leger en de rechterlijke macht. Die plannen leidden al tot veel kritiek van activisten die zich bezighouden met het bevorderen van democratie. Zij zijn net als de aanhangers van Thaksin tegen de nieuwe grondwet. Die zou volgens hen de macht van het volk inperken. De tegenstanders klagen ook dat ze geen campagne mogen voeren op het platteland, waar Thaksin de meeste steun geniet.
Als de ontwerpgrondwet wordt goedgekeurd, wordt het aantal zetels van het Huis van Afgevaardigden in het parlement teruggebracht van 500 naar 400. Driehonderdtwintig zetels zullen bezet worden via rechtstreekse verkiezingen en de rest via benoemingen van de partijlijst. Leden van de Senaat worden in het voorstel niet langer gekozen, maar benoemd door ambtelijke en rechterlijke comités.
Uit opiniepeilingen die de afgelopen weken werden gehouden, blijkt dat de ontwerpgrondwet net genoeg stemmen kan krijgen om te passeren. Omdat de marge in de peilingen echter klein bleek, bestaat onzekerheid over de uitkomst van het referendum. “Uit een peiling van twee weken geleden bleek dat ongeveer 68 procent van de kiezers van plan is te gaan stemmen. Maar de Kiescommissie gaat uit van een opkomst van 50 procent”, zegt Yongyuth.
Als de ontwerpgrondwet niet wordt goedgekeurd, ligt het voor de hand de grondwet van 1997 te amenderen, zegt Yongyuth. De algemene verkiezingen zullen dan mogelijk worden uitgesteld tot begin 2008. Als nieuwe grondwet geaccepteerd wordt, dan volgen er waarschijnlijk verkiezingen in december van dit jaar.
Chaturon Chaisaeng, voormalig interim-leider van de Thai Rak Thaipartij (TRT) van Thaksin Shinawatra, zei eerder deze week dat de ontwerpgrondwet “onwettig en ondemocratisch” is. Het politieke systeem in het land zou erdoor “vergiftigd” zijn.
Thitinan Pongsudirak, politiek wetenschapper aan de Chulaongkorn Universiteit, zei in een commentaar dat de junta en de interim-regering in een “legitimiteitscrisis” belanden als de grondwet niet door het referendum komt. “Een mislukt referendum kan gezien worden als een publieke afwijzing van de coup en de pogingen van de junta om een politiek landschap te creëren dat lijkt op dat uit de jaren tachtig en negentig”, zei hij.