Thailand wil einde prijzenslag rijstexport

Thailand, India, China, Pakistan en Vietnam zijn samen goed voor bijna
zeventig procent van de wereldhandel in rijst. De Voedsel- en
Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) schat dat die handel dit
jaar zal oplopen tot 25 miljoen ton - een miljoen ton meer dan in 2001.
Thailand staat daarbij nog altijd op kop, met een export van bijna 7,5
miljoen ton dit jaar. Maar de verschillende exporterende landen hanteren
ook erg verschillende prijzen voor hun rijst. Op dit moment kost Indiase
rijst 142 euro per ton tegenover 210 euro voor Thaise rijst. Vietnam biedt
een rijstvariëteit aan tegen 200 euro per ton en Pakistan verkoopt rijst
voor een prijs die varieert van 178 tot 388 euro per ton. Door die
prijsconcurrentie dreigt Thailand zijn positie als belangrijkste
rijstexporteur ter wereld te verliezen.

Begin 2001 ondernam Thailand al een eerste poging om tot meer samenwerking
te komen tussen de rijstexporteurs. Maar op dat moment waren alleen
Thailand en Vietnam bereid tot het oprichten van een ‘rijstpool’, een soort
kartel om de rijstprijzen op de wereldmarkt te stabiliseren. Andere landen
zoals India, China, Pakistan en Birma waren minder geïnteresseerd. Nu heeft
Thailand dus het initiatief genomen voor de vergadering op 9 oktober van de
ministers voor voedsel en handel van de vijf grootste rijstexporterende
landen. De inspanningen van Thailand voor meer stabiliteit in de
rijsthandel kunnen op de steun reken van Ashvin Dayal, projectbeheerder
voor Oost-Azië bij Oxfam. Hij noemt de vergadering van uitzonderlijk
belang voor het levenspeil en de voedselzekerheid in de regio. De voorbije
twaalf maanden zijn de rijstprijzen in Azië voortdurend gedaald omdat er
geen samenwerking is, zegt hij, verwijzend naar de hardnekkige
concurrentie tussen India, Vietnam en Thailand om rijst te leveren aan de
Filipijnen.

Toch zijn er ook kritische geluiden te horen. Sommige deskundigen menen dat
een samenwerking heel te moeilijk vol te houden is op lange termijn.
Anderen vragen zich af wie zich achter het Thaise initiatief zal scharen.
De rijstmarkt heeft het heel moeilijk, er is haast geen controle mogelijk
en het handelsvolume is erg klein, zegt Somboon Siriprachai, econoom aan
de Thammasat-universiteit van Bangkok. De prijs van de rijst is al sinds
de jaren 1980 aan het dalen. Thailand moet zich neerleggen bij de
concurrentie en overschakelen op andere producten, aldus Somboon.

Deze vorm van samenwerking is alleen mogelijk wanneer heel veel
exporterende landen akkoord gaan met gezamenlijke voorwaarden, voegt
Concepcion Calpe er aan toe. Calpe is rijstdeskundige bij de FAO en
twijfelt eraan of India bereid zal zijn mee te werken, gezien de
vooruitgang die het land de voorbije twee jaar heeft geboekt. India brengt
nu al bijna de leiderspositie van Thailand in het gedrang. Het land dankt
zijn succes aan landbouwsubsidies waardoor de boeren hun producten tegen
een lagere prijs kunnen verkopen om concurrentieel te blijven. Een Indiaas
regeringsambtenaar ontkent evenwel dat de rijstprijzen in het land, die de
laagste zijn op de wereldmarkt, baat hebben gehad bij de
overheidssubsidies. Maar volgens Concepcion Calpe ondervinden de andere
landen in elk geval last van India’s aanwezigheid op de markt. Andere
rijstexporterende landen verliezen hun traditionele afzetmarkten omwille
van de prijzen die India hanteert. De FAO voorspelt alvast dat India ook de
komende maanden nog een groter aandeel van de rijstmarkt zal veroveren.

Medewerkers van het Thaise handelsministerie hopen dat enkele van deze
punten aan bod zullen komen tijdens de vergadering van volgende week.
Bangkok wil dat het een ‘open en informatieve’ vergadering wordt. Thailand
zal een ontwerpdocument opstellen met een aantal voorstellen over de manier
waarop de Aziatische rijstexporterende landen samen resultaten zouden
kunnen boeken die zowel gunstig zijn voor de rijstboeren, de exportsector
en de landen die rijst invoeren.