Tientallen Zuid-Amerikanen komen om door El Niño

In Peru worden zeventien van de 25 regio’s sinds december getroffen door hevige regenval. De schade is het grootst in de zuidelijke regio Cusco, waar vorige maand in drie dagen evenveel regen viel als normaal in een maand. In januari en februari kwamen zeven mensen om in Cusco, vier mensen zijn vermist. Er vielen meer dan achthonderd gewonden, zesduizend huizen zijn vernield.
De wegen naar de bekende archeologische site Machu Picchu zijn nog steeds versperd. Hele dorpen zitten onder het slijk. Het ministerie van Buitenlandse Handel en Toerisme schat dat de verliezen in Cusco alleen al meer dan 162 miljoen dollar bedragen.
In de regio Ayacucho, eveneens in de Andes, vielen in december tien doden als gevolg van modderstromen. Volgens het Nationaal Instituut voor Civiele Bescherming zijn er meer dan honderdduizend Peruanen getroffen door El Niño. Meer dan 22.700 mensen zijn dakloos geworden. In verscheidene regio’s geldt de noodtoestand.

Heel Zuid-Amerika

In heel Zuid-Amerika heeft de Andesregio het hard te verduren door El Niño, zegt Elizabeth Cano van Oxfam International. In de Ecuadoraanse bergen heerst droogte, aan de kust zijn er stortregens. Minstens elf mensen kwamen om. In Bolivia traden de bijrivieren van de Amazone buiten hun oevers in de regio’s Beni en Santa Cruz.
Venezuela kreunt onder grote droogte. In Brazilië, Uruguay en Argentinië gaat een hittegolf vergezeld van intense regenbuien.
El Niño, de warme fase van de Zuidelijke Oscillatie (de koude fase heet La Niña), ontstaat wanneer de oppervlaktetemperatuur van het zeewater in het oosten en centrum van de Grote Oceaan (tussen Azië en Amerika) opwarmt ter hoogte van de evenaar. Deze opwarming in de grootste oceaan ter wereld, leidt, samen met andere atmosferische circulatiepatronen, tot aanzienlijke klimaateffecten die in een groot deel van de wereld te voelen zijn. Het meteorologische fenomeen haalde vooral in 1997 zwaar uit, ook in Latijns-Amerika.

Niet voorbereid

In Peru veroorzaakt El Niño doorgaans hevige regen aan de noordelijke kust en droogte in de zuidelijke bergen. In de bergen deden zich nu ook stortbuien voor en daarop was de Peruaanse overheid niet voorbereid, zegt Pedro Ferradas, rampenexpert van de ngo Soluciones Prácticas ITDG. De Nationale Dienst voor Meteorologie had de hoeveelheid neerslag niet zien aankomen.
De woongebieden in Cusco zijn de laatste jaren sterk gegroeid. “De mensen zijn gaan bouwen in zones met hoge risico’s”, zegt Elizabeth Cano van Oxfam. “Van ruimtelijke ordening is geen sprake, en er zijn ook werken uitgevoerd om de gevolgen in te dammen.”
De regionale regering van Cusco wijst de lokale besturen met de vinger. Er bestaat een regionaal plan voor civiele bescherming tot 2021 maar de provinciale en lokale besturen voeren zelden de nodige werken uit, zoals de bouw van dijken.
“De normen bestaan maar er zijn geen mogelijkheden om ze te doen naleven”, zegt Gilberto Romero, onderzoeker van het Studiecentrum voor Rampenpreventie.