Tijd om te handelen

Internationale handel is een oeverloos onderwerp. Ze dekt een waslijst van landen en bedrijven, een karrenvracht aan producten. Ze heeft impact op alle niveaus, van de wereld tot het gezin. Ze is nauw verbonden met andere aspecten van de wereldeconomie, zoals productie en investeringen.
Handel is ook een hete aardappel, voorwerp van een niet altijd makkelijk uit te klaren liefde-haatrelatie vanuit, onder andere, de Derde Wereldbeweging. Die bepleit sinds 30-40 jaar een betere toegang tot de koopkrachtige markten van het Noorden voor producten uit de Derde Wereld. Ze beklemtoont ook al sinds lang dat handel als inkomstenbron belangrijker en gezonder is dan hulp.

Tegelijk luidt de alarmklok. Luid en vaak. Want handel houdt niet altijd van mensen. De klachten kwamen van partners in het Zuiden. Veehouders in de Sahel stonden te morren rond hun runderen. Geen markt meer, geen klanten, want weggeconcurreerd door zwaar gesubsidieerd buitenlands rundvlees. Er was de onrust in de vrijhandelszones in Indonesië. Grote multinationale ondernemingen manoeuvreren zich in een geprivilegieerde positie. Ze bedingen gunstige vestigingsvoorwaarden, ontsnappen aan belastingen en teren op goedkope lokale arbeidskracht. Het loon en de arbeidsomstandigheden zijn ver van paradijselijk.

Handel is ook niet altijd een godsgeschenk voor de armste landen. Technologisch en organisatorisch gehandicapt, raken ze steeds verder achter bij de rest van het peloton. Hun export blijft grotendeels beperkt tot het verschepen van grondstoffen zoals koffie, thee, katoen of koper. De grondstoffenhandel is voor deze landen de jongste jaren een strop. De koffieprijzen zijn op de wereldmarkt diep gezakt, voor sommige landen tot onder de productieprijs. Boeren sloven zich uit, om uiteindelijk met verlies te verkopen. Dat kan niet de bedoeling zijn. Het probleem is sinds jaren gekend. Waarom is de grondstoffenpolitiek dan helemaal van de internationale agenda verdwenen? Waarom kan of wil men geen beleid uittekenen, om dit soort van rampenscenario’s voor de allerarmsten te voorkomen?

Het zijn duidelijk anderen die de agenda van de Wereldhandelsorganisatie bepalen. De WTO ontpopte zich in enkele jaren tot een machtige organisatie, met dwangmiddelen om naleven van akkoorden af te dwingen. Ze werd ook zondebok bij uitstek voor de ‘anders globaliseren-beweging’. De ergernis is vaak terecht. De WTO zou in theorie een regelgeving kunnen uittekenen, die handel mooi laat aansluiten bij de ontwikkelingsbehoeften van landen en mensen. In de praktijk wordt ze door velen beschouwd als een breekijzer voor een verdergaande, dwingende deregulering van de wereldeconomie. De Westerse landen noemen de nieuwe handelsonderhandelingen sinds Doha een ‘ontwikkelingsronde’. Het blijven jammer genoeg holle woorden. Door de band genomen speelt de WTO nog steeds de kaart van westerse handelsmogendheden en bedrijven.

In dit cahier halen we enkele belangrijke vragen en discussiepunten uit de krabbenmand. In een eerste reeks artikelen laten we voor- en tegenstanders aan het woord.

Oxfam International pleit voor meer handel, maar stelt verregaande voorwaarden om het handelsbeleid ondergeschikt te maken aan ontwikkeling.

Jagdish Bhagwati is heel wat onversnedener is zijn pleidooi voor liberalisering van de handel.
Sophia Murphy van de radikale Amerikaanse actiegroep Institute for Agriculture and Trade Policy, verdedigt het voortbestaan van vele lokale en regionale markten, boven de overheersing van één mondiale markt.

Het Wereldbankrapport Globalization, Growth and Poverty is een intelligent pleidooi voor een open en geïntegreerde wereldeconomie. Economie. Maar het blijft dubbelzinnig wanneer de krachtigste voorbeelden uit landen zoals China en Vietnam gehaald worden, die tot voor kort toonbeelden van geleide economie waren. Het blijft ook onbevredigend wanneer het gaat over het compenseren van de verliezers van de mondiale integratie.

Maud Barlow van de Canadese lobbygroep Council of Canadians trekt aan de noodrem in verband met het akkoord over de handel in diensten, dat nu in de WTO op de tafel ligt. Zij betoogt dat hierin grote gevaren schuilen voor de openbare dienstverlening.

In een tweede deel koppelen we de handel aan sociale overwegingen. Papers die opgesteld werden voor het Britse ministerie voor ontwikkelingssamenwerking, helpen ons aan een systematisch en nuchter overzicht van argumenten voor en tegen het koppelen van handel aan de naleving van sociale en ecologische normen.

In een rapport van het gespecialiseerd internationaal netwerk WIDE, wordt het recente handelsakkoord tussen de Europese Unie en Mexico vanuit genderperspectief bestudeerd.
Marc Maes van de studiedienst van 11.11.11 beschrijft de ondoorzichtige werking van de Wereldhandelorganisatie en bekritiseert het ondemocratisch karakter van de besluitvorming..
En bij wijze van afsluiter krijgt u nog een vooruitblik op de komende onderhandelingsronde, waarvoor in Qatar in november 2001 de basis gelegd werd, en een hoofdstukje cijfers over de wereldhandel.

Handel blijft ook in de komende jaren een belangrijk actiepunt voor de Derde Wereldbeweging. Tussen 2002 en 2005 staan in de Wereldhandelsorganisatie levensbelangrijke maar tegelijk riskante onderhandelingen op de agenda. We gooien dit cahier mee in de arena.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.