Toerist is goud waard voor inheemse volken

Deelnemers aan de conferentie constateerden een groeiende belangstelling voor inheems toerisme. Daarmee samen gaat ook de behoefte aan duurzame partnerschappen waarbij de intellectuele eigendomsrechten, cultuur en traditionele praktijken van de inheemse bevolking gerespecteerd worden.

“In sommige etnische gemeenschappen in China en andere landen zijn het de niet-inheemse partijen die inheems toerisme promoten. Zij gebruiken de aantrekkingskracht van de inheemse leefwijze voor hun eigen belangen, meestal het verdienen van geld. Er moet een goede balans zijn tussen de belangen van de inheemse bevolking en die van andere partijen, anders kunnen er spanningen ontstaan”, zei Jingjing Yang, doctoraalstudent aan de Waikato Universiteit van Nieuw Zeeland.

Nieuw-Zeeland is misschien wel wereldleider op het gebied van inheems toerisme. De industrie had een positief effect op de Maori-cultuur en versterkte het identiteitsbesef bij jonge Maori’s. Zij leren over de geschiedenis, legenden, taal, muziek en kunst van hun volk.

De ceremoniële dans van de Maori’s (haka) is inmiddels internationaal bekend bij sportliefhebbers die het Nieuw-Zeelandse nationale rugbyteam, de All Blacks, volgen.
Veel landen in de regio van de Stille Oceaan leren van het succesvolle Nieuw-Zeelandse model bij hun pogingen om inheems toerisme uit de marge te halen.

Wellness

Gerry Bodeker, hoogleraar aan de Universiteit van Oxford en expert op het gebied van traditionele geneeskunst, wil inheems toerisme verbreden. Inheemse volken hebben duizenden jaren kennis verzameld en overgedragen over geneeskrachtige planten, en dat is een ware schat voor de wereldwijde wellness-industrie, zegt hij.

“In 2011 ging er in die industrie naar schatting 1,9 biljoen dollar om. Dit geld kan terugvloeien naar inheemse gemeenschappen die zich daardoor kunnen ontwikkelen. Dat gebeurt al op plaatsen waar de bedrijfsethiek in overeenstemming is met inheemse prioriteiten en ontwikkeling. Azië loopt voorop op dit gebied.”

Hij noemt als voorbeeld wellness-resorts zoals Six Senses Spa in Hua Hin  (Thailand), dat  investeert in de dorpen die kruiden en producten leveren aan het kuuroord.

Ook in Afrika, Latijns-Amerika, de regio van de Stille Oceaan en Australië gebeurt dit, zegt Bodeker, die voorzitter is van het Global Inititiative for Traditional Systems of Health (GIFTS).

Krachtige diplomatie

“Toerisme bevordert begrip, concurrentie tussen bestemmingen en is goed voor de plaatselijke trots, want mensen nodigen de wereld bij hen thuis uit. Dat is een ongelooflijk krachtige vorm van diplomatie”, zegt Anita Mendiratta, directeur van Cachet, een consultancybureau. “Maar de toerismesector moet ook verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde groei.”

Mendiratta waarschuwt dat toeristen onbedoeld grote schade kunnen aanrichten tijdens hun reizen. Dat kan gaan om een eenvoudige “culturele belediging”, maar ook om een complexe ontwrichting van het hele waardensysteem van een bestemming, “als de plaatselijke bevolking letterlijk gedwongen wordt haar ziel te verkopen.”

“We moet er zeker van zijn dat inheemse gemeenschappen die we willen promoten, dat ook willen en niet alleen vanuit het oogpunt van inkomsten”, zegt Mendiratta. “Het toerisme moet hun gevoel voor eigenwaarde en hun cultuur versterken.”

Ze noemt toeristische projecten bij de Masaï in Kenia en de Bosjesmannen in Zuid-Afrika als goede voorbeelden van inheems toerisme.