Transnationale activiteiten hoeven niet negatief te zijn

Transnationale activiteiten kunnen positieve effecten hebben op de integratie van migranten binnen een samenleving. Migranten krijgen zo meer zelfvertrouwen in zichzelf en in het gastland.

Transnationale migratie is een migratiepatroon waarbij personen internationale grenzen overschrijden en zich vestigen in een nieuw land, maar toch banden blijven onderhouden met het land van oorsprong. Migranten hebben altijd al contact gehouden met hun land van herkomst, transnationale activiteiten zijn dus geen nieuw fenomeen. Maar de recente ontwikkelingen op vlak van technologie en communicatie vergemakkelijken deze activiteiten wel. De Koning Boudewijnstichting gaf in het kader van haar actiedomein ‘Migratie’ het Centre d’Etudes de l’Ethnicité et des Migrations van de Universiteit van Luik opdracht tot een onderzoek over de transnationale activiteiten van migranten in België.

Economisch, sociaal-cultureel en politiek

In het rapport worden verschillende vormen van transnationale activiteiten onderscheiden. Een eerste soort is de transnationale economische activiteit. Dit is bijvoorbeeld een overdracht van spaargeld naar het oorsprongsland, waarbij de activiteit zelf zich in het gastland afspeelt. Veel economische transnationale activiteiten zijn ontstaan om aan specifieke noden van migranten te voldoen. Zo worden bijvoorbeeld exotische producten vanuit hun oorsprongsland op de markt gebracht om etnische winkels en restaurants te bevoorraden.

Daarnaast zijn er ook transnationale sociaal-culturele activiteiten. Een wetenschapper van vreemde origine die in België woont en werkt onderhoudt dan bijvoorbeeld contacten met collega-academici uit zijn oorsprongsland. Zij werken dan eventueel aan een gemeenschappelijk project en wisselen zo kennis uit.

Verder zijn er nog transnationale politieke activiteiten. Deze kunnen zich zowel in het gastland als in het oorsprongsland afspelen. Zo beschrijft het rapport het verhaal van een in België geboren en wonende Marokkaanse zakenman die zich heeft ingewerkt in de toeristische sector van Marokko. In 2006 werd hij daar verkozen als senator.

Processen die transnationale activiteiten stimuleren

Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat er een aantal factoren bestaan die transnationale activiteiten stimuleren. De eerste factor is technologische vooruitgang. Door de moderne vormen van telecommunicatie en mobiliteit kunnen migranten gemakkelijker banden onderhouden met hun oorsprongsland. Een tweede factor wordt gevormd door de sociale en politieke context van het gastland: discriminatie en etnische stratificatie van de arbeidsmarkt duwen migranten vaak meer in de richting van transnationale activiteiten.

Tijdens de voorstelling van het rapport merkte Adem Kumcu - zelf van Turkse origine en voorzitter van Unitee, een confederatie die Turks ondernemerschap in Europa stimuleert – op dat die etnische stratificatie van de werkgelegenheid een groot probleem blijft: ‘We moeten dringend inzien dat migranten geen mensen zijn met een achterstand maar net economisch waardevol kunnen zijn.’ Hij ziet transnationale activiteiten dan ook als iets positiefs: ze stimuleren het ondernemerschap van Turken en andere migranten en verbreden hun kennis.

Een in België geboren en wonende Marokkaanse zakenman heeft zich ingewerkt in de toeristische sector van Marokko, in 2006 werd hij daar verkozen als senator.
Transnationale activiteiten worden vaak door migranten van de eerste generatie doorgegeven aan tweede generatie migranten. Enkele elementen doen de kans daartoe aanzienlijk toenemen. Zo zullen Turkse migranten van de tweede generatie die het Turks hebben aangeleerd zich sneller richten op transnationale activiteiten. Ook geografische nabijheid speelt een rol: uit het onderzoek blijkt dat Turkse en Marokkaanse leden van de tweede generatie dankzij de opkomst van lagekostenmaatschappijen heel goedkoop, en dus frequenter, naar hun oorsprongsland kunnen afreizen. Congolezen gaan daarentegen veel minder of zelfs nooit op bezoek bij familie of vrienden in Congo.

Dubbele loyaliteit

Wat zijn nu eigenlijk de gevolgen van transnationale activiteiten op het integratieproces? Critici stellen immers dat die activiteiten het integratieproces tegengaan omdat ze een blijvende oriëntatie op het herkomstland inhouden. De meeste migranten uit het onderzoek geven echter aan dat ze zich goed geïntegreerd voelen binnen de Belgische maatschappij: ze hebben een job, voeden hier hun kinderen op en beheersen minstens één van de officiële talen. Zij beklemtonen vooral de mogelijkheden die transnationale activiteiten hen bieden. Ze geven aan dat ze zich dankzij die activiteiten meer gewaardeerd voelen en meer vertrouwen hebben in de Belgische samenleving omdat ze hun economisch kapitaal hebben verhoogd en zo een zeker prestige hebben verworven.

Verder gaan er vaak vragen op over de loyaliteit van migranten. Naar welk land gaat die uit? Uit het onderzoek blijkt dat vele migranten een soort van dubbele loyaliteit hebben. Ze benadrukken echter wel dat ze hun lotsbestemming delen met alle bevolkingsgroepen die in België wonen. Voor de meeste personen die aan het onderzoek deelnamen sluiten een volledige deelname aan de Belgische maatschappij en transnationale activiteiten elkaar niet uit. Daarnaast waren er zelfs enkele mensen die elke vorm van loyaliteit tegenover hun oorsprongsland verwierpen. In deze problematiek gaat het immers vaak om personen die geëmigreerd zijn omwille van een ongunstige sociaal-politieke context.

Heroriëntatie

De migratieproblematiek dekt vele ladingen. In dit onderzoek werd gefocust op transnationale activiteiten en deze blijken vooral positief voor het integratieproces. Sommige migranten houden zich bezig met die activiteiten om aan sociaal-economische ongelijkheid te ontsnappen. Maar heel wat migranten zien gewoon de mogelijkheden die transnationale activiteiten bieden. Zij ervaren dat ze met hun kennis van twee culturen op sociaal, economisch of politiek vlak echt iets kunnen betekenen. Uit het onderzoek blijkt verder ook dat deze personen, nadat ze zich aanvankelijk hebben gericht op hun herkomstland, hun praktijken soms heroriënteren om ze sterker te kunnen integreren in de Belgische ruimte.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.