Tunesiërs zijn volkomen verrast door het geweld

De groep radicale islamisten, bekend als salafisten, is in aantal niet zo groot. Maar sinds de revolutie van januari hebben ze wel de aandacht van alle Tunesiërs, door een reeks groots opgezette aanvallen op bordelen, cafés, tv-zenders en zelfs een universiteit. De universiteit, in Soussa, had een meisje met een gezichtsbedekkende sluier – verboden in Tunesië – de toegang geweigerd.

Godslastering

De aanvallen zijn gericht op symbolen van het oude, seculiere regime van Zine Abadine Ben Ali. De laatste aanleiding was de uitzending van de tekenfilm Persepolis, twee weken geleden, waar God in werd afgebeeld. Dat wordt door moslims als godslastering gezien. Bovendien wordt de zender, Nessma TV, breed gewantrouwd, omdat die op de hand is van de impopulaire interimregering.

De demonstraties konden daardoor heel groot en breed gedragen worden. Ze begonnen vreedzaam, maar op een gegeven moment liepen ze uit op een massale aanval op het personeel van de zender. Dit patroon herhaalde zich vorige week vrijdag, toen een grote groep jongeren, gewapend met stokken en stenen, door de oproerpolitie uiteengedreven moest worden.

De onlusten zijn voor veel Tunesiërs als volslagen verrassing gekomen. Het aantal salafisten – herkenbaar aan hun baard en traditionele kledij – is bij alle demonstraties niet zo groot. Veel demonstranten zien er gewoon westers uit.

Complottheorieën

Er doen nu verschillende complottheorieën de ronde. Volgens sommige mensen zit Hizb Ennahda achter de onrust. Officieel is de partij neutraal en gematigd, en heeft Ennahda het geweld veroordeeld, maar niet iedereen gelooft dat die houding oprecht is. Toch is deze theorie onwaarschijnlijk, want met het nieuwe imago van gematigde partij heeft juist Ennahda veel te verliezen bij onrust.

Volgens anderen zit de voormalige geheime dienst achter het geweld, met de bedoeling om Ennahda in diskrediet te brengen en de jonge democratie te destabiliseren. Maar ook voor deze theorie is weinig bewijs.

De gebeurtenissen hebben wel zorgwekkende ontwikkelingen aan het licht gebracht. Ten eerste: de verschillende vormen van de radicale islam hebben veel meer aanhang dan gedacht, in een land dat altijd zo bekendstond om zijn secularisme. Zowel de vreedzame als de gewelddadige protesten waren ontzettend groot.

Verder is duidelijk geworden dat er een grote groep ontevreden jongeren rondloopt, die niet zozeer religieus gemotiveerd lijkt te zijn, maar wel bereid is tot meer geweld dan de salafisten. Ze zijn tegen de politie, en iedereen die daarmee vecht, salafisten of niet, krijgt hun steun. Blijkbaar voelen veel Tunesiërs zich nog steeds buitengesloten. De prognoses voorspellen een lage opkomst. Tunesië heeft er een klasse van arme, jonge mensen bij die liever de straat opgaan dan gaan stemmen.