Turkije beschermt misbruikte vrouwen niet

‘Met de strenge wetgeving die Turkije heeft, is het onvergeeflijk dat de Turkse autoriteiten de slachtoffers van familiaal geweld niet eens basisbescherming geven’, zei Gauri van Gulik, vrouwenrechtenadvocaat van HRW bij de publicatie van een nieuw rapport deze week. Volgens de wetgeving, laatst aangepast in 2007, hebben misbruikte vrouwen recht op onderdak en bescherming. Maar politie, aanklagers, rechters en andere officiële instanties leven die wet vaak niet na. Gescheiden of niet-getrouwde vrouwen vallen helemaal uit de boot.

De afwezigheid van een goede en nageleefde wet heeft verregaande gevolgen. HRW rapporteert dat 42 procent van de vrouwen ouder dan vijftien ooit het slachtoffer waren van geweld. In landelijk Turkije gaat het om bijna de helft van alle vrouwen. Bionet, een nieuwssite die focust op schending van de mensenrechten, maakte bekend dat er in 2010 minstens 220 vrouwen en kinderen door een man vermoord werden. In de helft van de gevallen was de dader de echtgenoot. Andere geweldplegers zijn vriendjes, vaders, ex-mannen en bij vier procent pleegde een broer of ander familielid de moord.

‘Het geweld dat familieleden plegen op vrouwen en meisjes is al erg genoeg. Maar het wordt nog erger wanneer de vrouwen die de moed vinden om te ontsnappen, terug naar de plaats van het geweld worden gestuurd’, zegt van Gulik. Turkije moet volgens eigen wetgeving voorzien in bescherming en onderdak van misbruikte vrouwen. Steden met meer dan 50.000 inwoners moeten een opvangtehuis hebben. Volgens HRW schiet de regering daar in tekort. Bovendien gaat het aanwezige personeel dikwijls te laks om met de bescherming.

‘Gendercide’

Het rapport komt uit wanneer de Europese Raad op het punt staat een regionale conventie over huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen goed te keuren. Als gastheer voor de samenkomst van de ministers, op 11 mei in Instanbul, speelt Turkije een vooraanstaande rol in de conventie. Zelf scoort het land op het gebied van vrouwenrechten echter meer dan ondermaats. Volgens vrouwenrechtenactiviste Hülya Gülbahar bereikt het probleem in Turkije het niveau van ‘een gendercide’. Dat zei ze tegen het Franse Persagentschap AFP. Ook de Turkse regering erkent het probleem stilaan. Op 7 maart diende parlementslid Fatma Sahin een voorstel in om de Wet op de Bescherming van Familie te herzien. Nu is het wachten op een beslissing.

Via de wetsverandering wil Sahin ook ongehuwde vrouwen beschermen. Daarnaast moet er meer geld komen voor bescherming en opvang. Voor de gegevens van de slachtoffers die vluchtten voor geweldplegers, vraagt Sahin in de toekomst een betere bescherming. HRW roept op om professioneel personeel aan te stellen bij de politie en in de opvanghuizen of om het aanwezige personeel beter op te leiden. De mensenrechtenorganisatie vraagt ook om een klachtenmechanisme op te starten. Ambtenaren die de wet niet naleven, kunnen zo aangegeven worden.