Turkmenistan bouwt een groot kunstmatig meer

Het project van de Gouden Eeuw is een plan dat tot doel heeft de sociale en economische ontwikkeling in de regio te verbeteren. Centraal-Azië kampt immers vaak met watertekorten, waardoor de oogsten mager zijn. Via een betere voedsel-, water-, economische- en ecologische veiligheid, hoopt men de levensomstandigheden in en rond de Karakum woestijn te verbeteren.
De oppervlakte van het nieuwe Altyn Asyr meer zou 1916 km² zijn en kan naar schatting meer dan 132 miljard m³ water bevatten. Dit water zal gepompt worden door kilometerslange irrigatiekanalen. In 2000 ging het project reeds van start, maar afgelopen woensdag (15 juli) opende de president tijdens een grootse ceremonie het eerste irrigatiekanaal, waardoor het meer nu langzaam volloopt.
Er wordt geschat dat het meer over ongeveer 13 jaar gevuld zal zijn. Over 15 jaar zal het project volledig afgerond zijn. Het staatshoofd verklaarde dat dit initiatief ervoor zal zorgen dat een kunstmatige oase wordt gecreëerd waar katoenvelden zullen worden aangelegd, waar planten kunnen groeien. De president voorspelt ook dat de oase vele vogels en ander wild zal aantrekken.

Gouden Eeuw?

De meningen over het zogenaamde “project van de eeuw” zijn echter verdeeld. De aanhangers, voornamelijk de Turkmeense overheid en buitenlandse bedrijven die het project helpen verwezenlijken, spreken over een woestijn die tot bloei zal komen en over een baanbrekend voorbeeld met betrekking tot de strijd tegen desertificatie. Volgens het UN Environment Programme (UNEP) wordt een kwart van de wereld bedreigd door de toenemende verwoestijning. Dit project zal de streek aantrekkelijk maken om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om zanderige bodems, die als onvruchtbaar beschouwd worden, (opnieuw) te verbouwen.
Het aantal tegenstanders van het project lijkt echter vele groter dan het aantal voorstanders. Deze groep bestaat in hoofdzaak uit milieudeskundigen. Hun Zij vrezen dat dit project veel negatieve gevolgen zal hebben voor het milieu. Het aangevoerde water zou veel pesticiden en chemicaliën bevatten waardoor de kwaliteit van het water verslechtert. Dit vervuilde water heeft gevolgen voor alles wat ermee in aanraking komt: de mens, de bodem en de dieren en planten die zich in en rond het water begeven.
Zelfs indien het water gezuiverd zou worden, blijft dit project volgens hen nefast omdat een groot deel van het water ofwel opgeslorpt zal worden door de bodem ofwel zal verdampen door de hitte. Het verwachte eindresultaat is een nieuwe Dode Zee: een extreme verzouting van de bodem, die hierdoor onvruchtbaar blijft doordat planten het water minder makkelijk kunnen opslorpen.
Bovendien vrezen tegenstanders dat Turkmenistan water uit de Amu Darya zal gebruiken, waardoor een oorlog met Oezbekistan kan uitbreken. De rivier stroomt eerst door Turkmenistan en vervolgens door Oezbekistan. De Oezbeekse landbouw hangt in grote mate af van de Amu Darya voor irrigatie. Indien Turkmenistan enorme hoeveelheden water aftapt, zal Oezbekistan hoogstwaarschijnlijk te kampen krijgen met watertekorten. Verder zal het Aralmeer, dat nu reeds voor meer dan de helft opgedroogd is door eerdere irrigatieprojecten, nog verder krimpen.

Belgische betrokkenheid

President Berdymukhamedov verzekert dat het Golden Age Lake Project, ondanks het grote protest, zeker zal doorgaan. Dit bekrachtigt hij door het sluiten van miljoenencontracten om onder andere grote luxehotels, een voetbalstadium en nieuwe overheidsgebouwen te bouwen rond het toekomstige meer. Deze projecten worden vaak uitbesteed aan buitenlandse bedrijven, waaronder het Belgische ENEX. Dit bedrijf zal de handen in elkaar slaan met het gerenommeerde Britse architectenbureau RMJM om een gigantisch vijfsterrenhotel te bouwen. Verder zullen beide bedrijven instaan voor de bouw van architecturaal hoogstaande villa’s rond het meer. ENEX neemt ook taken op zich met betrekking tot telecommunicatie en de toepassing van energiebesparende technologieën.
Naast deze economische uitdagingen is België vooral geïnteresseerd in het grote arsenaal aan energiebronnen dat Turkmenistan bezit. Turkmenistan beschikt immers over een enorme gasvoorraad en heeft veel potentieel met betrekking tot de zonne- en windenergiesector.