Turkse EU-ambities kunnen media bevrijden

“De heropleving van het toetredingsproces van Turkije bij de EU is cruciaal voor de persvrijheid in het land, om de simpele reden dat het de Turkse overheid een incentive geeft om vooruitgang te boeken”, schreef Marc Pierini, voormalig EU-ambassadeur in Turkije in een bijdrage voor het Carnegie Endowment for International Peace.

“De EU heeft een welvarend, stabiel en democratisch Turkije nodig, of dat nu een lidstaat, strategische bondgenoot of buur is. Nog belangrijker: de EU heeft een Turkije nodig dat vrede heeft met zichzelf en het vreedzame samenleven van verschillende delen van de maatschappij kan beheren.”

Journalisten opgepakt

De voorbije jaren hebben verschillende mensenrechtengroeperingen de Turkse regering onder Recep Tayyip Erdogan en zijn Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling ervan beschuldigd de mediavrijheden te beknotten. Uit cijfers van het Comité ter Bescherming van Journalisten blijkt dat Turkije in 2012 meer journalisten arresteerde dan landen als Iran of China.

Turkije deed het rapport van het CPJ af als “overdreven”. Minister van Justitie Sadullah Ergin zei dat de vrijheid van meningsuiting als een politiek instrument tegen de regering gebruikt wordt. “Turkije doet inspanningen om het juiste evenwicht te vinden tussen de vrijheid van meningsuiting en het vermijden van terroristische propaganda en oproepen tot geweld”.

Strafrecht

Volgens veel waarnemers is het Turkse strafrecht een belangrijke factor in de beknotting van de vrijheid van meningsuiting. De vage antiterreurwetgeving is het grootste probleem: een journalist kan opgepakt worden voor een artikel onder de beschuldiging dat hij een terroristische groep heeft geholpen.

“De definitie van terrorisme strookt helemaal niet met de Europese norm, en dat moet veranderen”, zegt Hugh Pope, onderzoeker bij de International Crisis Group (ICG). “Het is absoluut essentieel dat die definitie rationeler is. Zo kunnen duizenden mensen vrijkomen die momenteel zijn opgesloten op beschuldiging van terrorisme, maar nergens in Europa als terrorist behandeld zouden worden.”

De gesprekken tussen Turkije en de EU begonnen in 2005, maar zitten sinds 2006 in het slop, voornamelijk door de Turkse aanwezigheid in Cyprus. “Het helpt natuurlijk niet dat Turkije in Europa gezien wordt als een land dat de pers de mond snoert”, zegt Pope. “Maar dat is niet het grootste probleem. Het grootste obstakel zijn de Europese reserves bij een Turks lidmaatschap. Een vrijere pers zou Turkije een meer Europees tintje geven.”