Twijfel over aantal Libische vluchtelingen

De voorbije weken zijn in Noord-Afrika tienduizenden mensen op de vlucht gegaan als gevolg van de volksopstanden en de reactie van regeringsgezinde troepen. Vooral in Libië heeft dat tot een humanitaire crisis geleid.

Om de vluchtelingenstromen goed te kunnen inschatten, maakt Unitar, het VN-instituut voor Training en Onderzoek, sinds midden februari gebruik van satellietbeelden, via het Operationele Programma  voor Satelliettoepassingen (Unosat).

Een van de organisaties die deze informatie gebruikt, is het Internationale Rode Kruis. “Aan de hand van de kaarten van Unitar-Unosat kunnen we niet bevestigen dat de vluchtelingenstromen zo talrijk zijn als de pers en andere bronnen aangeven”, zegt Yann Rebois, expert geografische informatiesystemen bij het Internationale Rode Kruis. “We zien veel minder mensen aan de grens dan we in het nieuws zien. Dat heeft ons verrast, het roept veel vragen op.”

Volgens meerdere bronnen, waaronder het VN-Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (Acnur), jagen troepen van Khadaffi voortdurend gastarbeiders op, vooral die uit Afrika ten zuiden van de Sahara, die het land proberen te ontvluchten. Het gaat onder meer om vluchtelingen ut Soedan, Tsjaad en Bangladesh.

Snel achterhaald

“De situatie in Libië is zeer complex en dynamisch, waardoor de reacties snel achterhaald zijn”, zegt de Noor Einar Bjorgo, verantwoordelijk voor humanitaire operaties bij Unitar-Unosat. “We proberen onze kaarten en beelden zo snel mogelijk te actualiseren.” Dat is onder meer nodig “om duidelijk te maken wat er in kritische zones zoals Benghazi, Tripoli en de grensovergangen gebeurt.”

“Het Unosat houdt zich niet bezig met toezicht via satelliet, we leveren kaarten, satellietbeelden en analyses wanneer de Verenigde Naties en andere organisaties (die vluchtelingen bijstaan) die vragen”, zegt Bjorgo.

Het Unosat, dat in 2003 werd opgericht, krijgt satellietbeelden via akkoorden met onder meer het Europees Ruimtevaartagentschap (ESA). Uit de beelden distilleert het meteen kaarten en analyses. “De kaarten die we maken, bieden objectieve informatie in real time”, zegt Bjorgo. “De kaarten liegen niet, we kunnen meteen vertellen wat er te zien is.”

In 2009 verstrekte het Unosat informatie over 40 rampen in de hele wereld, van de overstromingen in Namibië en Vietnam tot de humanitaire crisis door het geweld in Sri Lanka.