Ultranationalisten profiteren van tv-optredens Milosevic

Sinds het begin van het proces tegen Milosevic, dat zijn derde jaar is ingegaan, is half Servië aan de buis gekluisterd. Week in week uit krijgen ze de oorlogsretoriek uit de jaren 90 te horen. Ik schoot met plezier moslims neer (in de belegerde Bosnische hoofdstad Sarajevo), zei Seselj onlangs als getuige op het Milosevic-proces. De ultranationalist wacht zelf op zijn eigen proces in Den Haag

De fulminerende Seselj noemde Carla del Ponte, de openbare aanklager van het Tribunaal, een juridische hoer” en vergeleek de internationale rechtbank met een middeleeuwse Spaanse inquisitie en de aanklagers en rechters met nazi’s.

Televisiekijkend Servië kijkt gebiologeerd toe. Srebrenica (waar etnische Serviërs 8.000 moslims executeerden) is in scène gezet door de Westerse inlichtingendiensten om mijn land slecht af te schilderen, zei de oorlogsmisdadiger bij een andere gelegenheid. Zo’n 200.000 mensen, vooral niet-Serviërs, vonden de dood in de oorlogen van de jaren 90.

Milosevic en Seselj zijn erg populair geworden. Als er vandaag verkiezingen zouden zijn, zou de Servische Radicale Partij onder leiding van Seselj vandaag 34 procent van de stemmen halen, zo blijkt uit een peiling van Faktor Plus Agency. Seselj heeft het Tribunaal vernietigd met zijn argumenten, luidde de triomfantelijke reactie van SRS-leider Aleksandar Vucic op de peiling.

Progressief Servië luidt de alarmbel en roept de privé-zender B92, die de exclusieve rechten op het beeldmateriaal vanuit Den Haag in handen heeft, op om de uitzendingen te stoppen. Als het de bedoeling was om de Serviërs te confronteren met de oorlogsmisdaden, dan is de opzet jammerlijk mislukt, oordeelt de krant Danas (Vandaag). De processen hebben er alleen voor gezorgd dat Milosevic en Seselj opnieuw hun intrede hebben gemaakt in de huiskamers met hetzelfde vitriool dat dit land ten grond heeft gericht.

Ook de Bosnische en Kroatische media vinden dat de uitzendingen moeten stoppen. Het tribunaal wordt misbruikt als politiek platform. Milosevic en Seselj richten zich gewoon tot hun kiezers thuis, zegt de krant Oslobodjenje (Bevrijding) uit Sarajevo.

Sonja Biserko van de mensenrechtengroep Helsinki Comité vindt dat de uitzendingen moeten doorgaan. B92 moet meer duiding geven, bijvoorbeeld door mensen naar de studio te halen die uitleggen waarom het tribunaal zo belangrijk is voor de toekomst van Servië.

Hoofdredacteur Veran Matic verdedigt zich tegenover IPS: Het zou ons veel meer kijkers opleveren als we de uitzendingen vanuit Den Haag zouden vervangen door een Latijns-Amerikaanse soap. Maar daarmee zou de verwerking van het oorlogsverleden in Servië schaden.

Ook de Onafhankelijke Journalistenbond (NUNS) en de Vereniging van Journalisten vinden niet dat het tribunaal uit de ether moet. We kunnen geen schending van de vrije media dulden. Daar hebben we te hard voor moeten vechten, zegt een woordvoerder van de NUNS.

De scheldtirades van Seselj baren ook juristen in Servië zorgen. Afgezien van het populisme heeft Seseljs getuigenis ook een gevaarlijk juridisch staartje, zegt Radoslav Stojanovic. Hij impliceert dat de Servische staat verantwoordelijk is voor wat er gebeurde. Dat kan slecht uitdraaien voor de schadeclaim die Kroatië en Bosnië hebben ingediend. (MM/PD)