Vakbonden in vrijhandelszones blijven omstreden

Ruim twintig jaar geleden ontstond de eerste EPZ in de havenstad Chittagong.
Een verbod op vakbondsactiviteiten was een van de troeven om buitenlandse
investeerders te lokken. In zes zulke EPZ’s, de werkplaats van 130.700
mensen, is het verbod nu opgeheven. Dat gebeurde onder druk van de American
Federation of Labour Institute (AFLI). De VS zijn de grootste afnemer van
goederen en diensten uit Bangladesh. Ze dreigden ermee het gunstige
handelsstatuut van land te schrappen wanneer het verbod gehandhaafd bleef.

De wetten van het land moeten dezelfde zijn voor alle sectoren van de
economie, zo vindt Ali Rez Haider. Volgens de voorzitter van de
textielarbeidersvakbond waren de EPZ’s kleine staatjes binnen de staat
geworden. Beslissingen over lonen en arbeidsvoorwaarden mogen niet enkel
afhangen van de bedrijfsleiding, zegt Haider. Zowel de wetten van Bangladesh
als die van de Internationale Arbeidsorganisatie geven werknemers het recht
zich te verenigen.

Een anonieme investeerder uit Zuid-Korea is het daar niet mee eens:
Investeerders zijn als trekvogels. We strijken neer waar de omstandigheden
ideaal zijn. De beslissing om vakbonden toe te laten leidt tot problemen en
geeft een gevoel van onzekerheid. Van de 20 landen en 190 bedrijven die in
de EPZ’s vertegenwoordigd zijn, werpt Zuid-Korea het meeste gewicht in de
schaal. Zuid-Koreaanse bedrijven investeerden 173,4 miljoen euro, een derde
van het totaal, en stellen 55.326 mensen te werk.

In dit arme land dienen de vakbonden de belangen van de vakbondsleiders,
niet van de arbeiders, zegt ‘Rahman’, de directeur van bekende firma. De
vakbondsleiders exploiteren zowel de werknemers als de werkgevers voor hun
persoonlijke verrijking.

Advocaat Abu Ahmed uit Dhaka herinnert zich hoe stakingen en sociale
conflicten uiteindelijk leidden tot het failliet van de Adamjee Jute Mills,
de grootste fabriek voor jute in Azië. In Bangladesh zijn de vakbonden
synoniem voor corruptie, exploitatie van de arbeiders, onrust en de
verstoring van het productieproces.